គំនិតគួរពិចារណាខ្លឹមសារនៃជីវិត (១០៩)

“…ធម្មៈភ្លឺច្បាស់ឡើងមកឯកឯង មិនមានតួខ្លួន ឃើញច្បាស់ថា អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងនៅជុំវិញខ្លួនថា ជាបរមត្ថធម៌ ។ វត្ថុសន្មតឡើងគ្រប់យ៉ាង វាជារបស់ធម៌ទាំងអស់ មិនមែនរបស់អ្នកណាមួយ ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ក៏មិនបានប្រកាន់យកធ្វើជាម្ចាស់ ព្រះអរហន្តទាំងឡាយក៏មិនបានធ្វើជាម្ចាស់ ព្រះសព្វញ្ញូពុទ្ធ ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ សាវកពុទ្ធ ក៏មិនបានធ្វើជាម្ចាស់ ។  វាមិនមែនតួខ្លួនទេ ធម៌ទៅវិញទេដែលទ្រង់ទុក គង់នៅរក្សាក្នុងចិត្តរបស់ខ្លួន និយាយគ្នាតែពីរឿងបរិយត្តិ បដិបត្តិ មិនមានអ្នកឈ្នះអ្នកណា វាជាប់នៅក្នុងការសន្មតបញ្ញត្តិទៅវិញទេតើ ។ ទុក្ខកើតជាមួយចិត្តនោះឯង សមុទ័យកើតឡើងជាមួយចិត្តនោះឯង និរោធសច្ចកើតឡើងជាមួយចិត្តនោះឯង និព្វានសម្បត្តិលើនាម និងរូប ។

រូបរាងកាយវាចាស់ទ្រុឌទ្រោមគ្រាំគ្រាទៅ តែធម្មាមិនចាស់ រូបរាងកាយនឿយ តែធម្មៈមិននឿយ រាងកាយយើងនេះអាស្រ័យធាតុ ៤ ប៉ុណ្ណោះ វាត្រូវថ្នាំពុល ថ្នាំធុញទ្រាន់ វាក៏សម្ដែងឲ្យឃើញនូវអាការៈផ្សេងៗ ចំណែកចិត្តវាមិនបានត្រូវឡើយ វាមិនកើតអ្វីទេ ព្រោះហេតុតែកាយនិងចិត្តវាមួយរឿងម្នាក់ រួមគ្នាមិនបាន ។

រាងកាយរបស់លោកឪក៏ដូចគ្នា ហេតុអ្វីវាមិនឈឺចាប់ តែចិត្តទៅវិញទេដែលមិនឈឺចាប់ជាមួយរូបរាងកាយប៉ុណ្ណោះ រាងកាយលោករលត់ទៅ ព្រោះអស់ព្រះជន្មាយុ វាអស់ទៅគ្រប់ខណៈចិត្ត កើតក្នុងខណៈនោះ ចិត្តផុតពីបច្ចុប្បន្ន ផុតពីការកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ផងដែរ ។

អើ!, វាទៅផ្លូវនេះឯង ទៅផ្លូវកាយនិរោធ ចិត្តនិរោធ មិនត្រូវទាក់ទាមខាងមុខខាងក្រោយ បច្ចុប្បន្នក៏មិនទាក់ទាម ធម្មៈគង់រក្សានៅដូចដើម ធម្មៈគង់នៅជាធម្មជាតិដដែល វាចាស់ឯណាកើត បើវាមិនកើតមិនស្លាប់ តើឲ្យវាចាស់បានយ៉ាងម៉េច? ធម្មៈជាធម្មជាតិនេះ វាមិនមែននៅលើស្បែកមនុស្ស សត្វ មិនមែនភ្នំ ព្រៃឈើ វាផុតនាមផុតរូបទៅហើយ វាកើតជាធម្មៈបាន ។

ធម្មៈមកពីណា? ក៏មកពីធម៌ មកពីមនុស្សធម៌ ទេវធម៌ ព្រហ្មធម៌ មកពីអរិយមគ្គ ៤ អរិយផល ៤ យើងកើតឡើងមកពីការផ្សំផ្គុំគ្នារវាងធាតុ ៤ ដី ទឹក ភ្លើង ខ្យល់ អាកាស ជាឧករណ៍របស់យើង ឲ្យជាមគ្គជាផលបាន មនុស្សធម៌ ទេវធម៌ ព្រហ្មធម៌ និងលោកុត្តរធម៌ ។ លោកុត្តរធម៌ វាស្ថិតនៅត្រង់ចិត្តតែមួយ ចិត្តនេះឯងវាទទួលធម៌ ក្រៅពីកាយនិងចិត្តហើយ នឹងទៅទទួលនៅឯណាបាន……”?

អប់រំដោយ

លោកឪ ថាវរោ