៨៤ឃ្លាក្នុងរឿងសាមកុក

១. បើរួមដំណើរមិនរួមផ្លូវ មិនខុសពីសាកសពដែលមានតែខ្លួនគ្មានព្រលឹងនោះទេ។

២. " ខ្ញុំឱនលំទោនជាមួយចោរគឺដើម្បីសម្លាប់ចោរតែប៉ុណ្ណោះ " ឆាវឆាវ

៣." វត្ថុទិព្វលើលោកនេះមិនមែនស្ថិតនៅលើសម្បកក្រៅនោះទេ " ឆាវឆាវ

៤." ពេលមន្រ្តីអាក្រក់ក្តាប់អំណាច មិនគួរធ្វើមន្រ្តីទេ " ឆាវឆាវ

៥. " ចេះខ្មាសគេទើបល្អ ចេះខ្មាសគេទើបចេះតស៊ូ " ឆាវឆាវ

៦. " ខ្ញុំសុខចិត្តក្បត់គេ មិនឲ្យគេក្បត់ខ្ញុំទេ " ឆាវឆាវ

៧. " គុណធម៌ ឬចិត្តល្អអាក្រក់ មិនអាចមើលដឹងតាមសម្បកក្រៅបានទេ សុភាពបុរសក្មុងលោកពិតដូចមិនពិត កុហកដូចមែនទែន " ឆាវឆាវ

៨. " អ្នកធ្វើកិច្ចការធំមិនអាចអត់ប្រាក់បានទេ ប៉ុន្តែមិនត្រូវពឹងលើប្រាក់ទាំងស្រុងនោះឡើយ" ឆាវឆាវ

៩." រកបានអ្នកក្លាហានម្នាក់មានតម្លៃជាងមាសមួយសែនតម្លឹងទៅទៀត " ឆាវឆាវ

១០. "ពេលខ្លះរបស់ក្លែងក្លាយល្អប្រើជាងរបស់ពិតទៅទៀត " ឆាវឆាវ

១១. "នគរមានគ្រោះថ្នាក់កូនប្រុសត្រូវតែជួយ មិនចាំបាច់អញ្ចើញទេ " លាវប៉ី

១២." សង្គ្រោះនគរស្ថិតនៅលើចិត្តស្មោះ មិនស្ថិតនៅលើគ្នាច្រើនទេ " លាវប៉ី

១៣. "ដើម្បីយកទឹកដី ដំបូងត្រូវយកចិត្តមនុស្សមុន វិធីយកចិត្តមនុស្សគឺស្ថិតលើការកសាងបុណ្យ ធ្វើអំពើគុណធម៌ បំពេញចិត្តកត្តញ្ញូចំពោះជាតិ" លាវប៉ី

១៤. " ខ្ញុំសុខចិត្តស្តាប់ពាក្យជេរ ក៏មិនសុខចិត្តស្តាប់ពាក្យផ្អែមល្ហែមរបស់មនុស្សមានពុតត្បុតនោះដែរ " ឆាវឆាវ

១៥. " ស្រាឆ្ងាញ់បានអ្នកក្លាហានផឹក គឺជាសំណាងរបស់ស្រាហើយ " ឆាវឆាវ

១៦." កុំប្រើគំនិតថោកទាបទៅវាយតម្លៃសុភាពបុរស " យាន សាវ

១៧. " បងមិនត្រូវធ្វើជាមនុស្សល្ងង់ ហើយក៏មិនត្រូវធ្វើជាមនុស្សអាក្រក់ ប៉ុន្តែត្រូវធ្វើជាមនុស្សឆ្លាត " យានស៊ូ

១៨. " បើចិត្តមនុស្សធ្លាក់ចុះ សម្ព័ន្ធទ័ពនឹងចប់ជាមិនខាន" ឆាវឆាវ

១៩." កុំទះកំភ្លាងគេអី នាំតែប្រលាក់ដៃខ្លួនឯងទេ" គួនអ៊ី

២០. " សម្លាប់អាចសម្លាប់បាន តែមិនអាចប្រមាទបានទេ " យាន សាវ

២១. " ពិភពនៃរឿងរ៉ាវច្របូកច្របល់គឺមកពីមនុស្សមានចិត្តបែកបាក់ " ឆាវឆាវ

២២." ត្រកូលដូចគ្នាមិនប្រាកដថាមានចិត្តដូចគ្នាទេ " ឆាវឆាវ

២៣. "កូនប្រុសទ្រូងប្រាំហត្ថ ទីណាក៏អាចនៅបានដែរ" លីពូ

២៤." នៅពេលចាប់ស្តេចបានគឺអាចយកស្តេចគម្រាមពួកមន្រ្តី ក្តោបក្តាប់យកនគរទាំងមូល" ឆាវឆាវ

២៥. "គ្រួសារក្រឃើញកូនកត្តញ្ញូ ប្រទេសជួបគ្រោះឃើញមន្រ្តីស្មោះ" មន្រ្តីម្នាក់

២៦. "ចិញ្ចឹមស្តេចមួយអង្គ ស្រួលជាងធ្វើស្តេចខ្លួនឯងឆ្ងាយណាស់" ឆាវឆាវ

២៧. "គេក្បត់ខ្ញុំគឺជារឿងរបស់គេ តែខ្ញុំមិនក្បត់ចិត្តធម៌របស់ខ្ញុំទេ" លាវប៉ី

២៨. "របស់ដែលអាចទិញបានគឺសុទ្ធតែជារបស់ថោក" ទីប្រឹក្សាយានស៊ូ

២៩. "អ្នកធ្វើកិច្ចការធំមិនប្រកាន់រឿងតូចតាច" យានស៊ូ

៣០. "បើចង់ធ្វើកិច្ចការធំ ត្រូវតែចេះទ្រាំរឿងដែលមនុស្សធម្មតាទ្រាំមិនបាន" ទីប្រឹក្សាយានស៊ូ

៣១. "ផ្លែប៉េងប៉ោះដែលមិនទាន់ទុំ បើប្រញ៉ាប់ទៅបេះ វាបានត្រឹមតែធ្វើឲ្យបន្លាមុតដៃប៉ុណ្ណោះ" ទីប្រឹក្សាយាន សាវ

៣២. "អ្នកក្លាហានគួរតែមានឆន្ទៈធំ មានកលល្បិចច្រើន៖ ទីមួយអាចមើលធ្លុះសភាពការណ៍នគរជាមុន ទីពីរអាចមើលធ្លុះរឿងហេតុអនាគត" ឆាវឆាវ

៣៣. "អ្នកក្លាហានដែលគ្មានឱកាសបញ្ចេញសមត្ថភាពគឺគ្មានប្រយោជន៍អ្វីទាំងអស់ " ឆាវឆាវ

៣៤. "លែងសត្រូវមួយថ្ងៃ គឺត្រូវដេកព្រួយបារម្ភមួយម៉ឺនជាតិ" ទីប្រឹក្សាឆាវឆាវ

៣៥. "មេដឹកនាំធ្វើខុស ដឹងខុសហើយកែ តែមិនទទួលកំហុស" ស៊ីងអី

៣៦. "កំណាព្យល្អ វាខ្លាំងជាថ្នាំទេវតាទៅទៀត" ឆាវឆាវ

៣៧. "មិនខ្វល់ថាច្បាំងឬមិនច្បាំង យើងមិនត្រូវមើលតែស្ថានភាពរបស់ខ្លួនឯងទេ គឺត្រូវមើលស្ថានភាពរបស់សត្រូវផង មិនត្រឹមតែត្រូវតែដឹងថាសត្រូវខ្លាចអ្វីជាងគេទេថែមទាំងត្រូវតែដឹងថាសត្រូវចង់បានអ្វីជាងគេដែរ ស្គាល់ស្ថានភាពទាំងសងខាងទើបអាចយកឈ្នះលើគេបាន"

ទីប្រឹក្សាយានសាវ

៣៨. "ម្ហូបអាហារកាន់តែឆ្ងាញ់ កាន់តែស្លាក់ជាប់ក" គួន អ៊ី

៣៩. "បើសិនជាខ្ញុំមានចិត្តច្រណែននឹងគេមែននោះ ខ្ញុំគួរតែច្រណែនមនុស្សដែលខ្ញុំគួរច្រណែន លោកមិនស័ក្តិសមទេ" ទីប្រឹក្សាយានសាវ

៤០. ទ្រព្យមិនអាចធ្វើឲ្យគេរំភើបចិត្ត បុណ្យស័ក្តិមិនអាចកែប្រែគំនិតគេបាន ស្លាប់រស់ក៏មិនអាចរារាំងដំណើរគេបាន ចំពោះមនុស្សបែបនេះ កុំថាឡើយឆាវឆាវ សូម្បីទេវតាក៏ចាញ់ដែរ " ឆាវឆាវ

៤១. "ពាក្យចាស់ពោលថា ទទួលគុណទឹកមួយតំណក់ សងវិញគឺទាំងធុង" ទីប្រឹក្សាយាន សាវ

៤២. “កងទ័ពមិនស្ថិតនៅលើច្រើនទេ គឺស្ថិតនៅលើខ្លាំង មេទ័ពមិនស្ថិតនៅលើខ្លាំងទេ គឺស្ថិតនៅលើយុទ្ធសាស្រ្ត” ឆាវឆាវ

៤៣. "មនុស្សមិនមែនទេវតា អ្នកណាដែលថាគ្មានកំហុសនុ៎ះ? "ឆាវឆាវ

៤៤. "សម្តីស្មោះតែងតែទាស់ត្រចៀក" ទីប្រឹក្សាយានសាន

៤៥. "មន្រ្តីឆ្លាតបម្រើម្ចាស់ល្ងង់ គឺជារឿងដែលគួរឲ្យឈឺចាប់បំផុតក្នុងជីវិត" ឆាវឆាវ

៤៦. "សម្តីរឹតតែផ្អែម រឹតតែមានគ្រោះដល់ជីវិត" ទីប្រឹក្សាយាន សាវ

៤៧." កុំនិយាយថាច្បាំងម្តងចាញ់ម្តង ត្រូវនិយាយថាចាញ់ម្តងច្បាំងម្តងទៀត" ឆាវឆាវឆវ

៤៨. "ធ្វើបាបគេដើម្បីប្រយោជន៍ខ្លួនឯង ទោះបីស្លាប់ក៏ខ្ញុំមិនធ្វើដែរ" លាវប៉ី

៤៩. “ស្រលាញ់មនុស្សល្អ ស្រលាញ់អ្នកចេះដឹង តែមិនចេះប្រើ ស្អប់មនុស្សអាក្រក់ តែមិនអាចកំចាត់ចោល តើមានប្រយោជន៍អ្វីទៅ?” ឆាវឆាវ

៥០. "អ្នកយកចិត្តរាស្រ្តបាន គឺយកចិត្តទេវតាបាន" ស៊ីស៊ូ ទីប្រឹក្សាលាវប៉ី

៥១. "បើមិនចង់ឲ្យអ្នកដទៃដឹង លុះត្រាតែកុំប្រព្រឹត្ត" ខុងមិញ

៥២. "បើមានសង្គ្រាម ឲ្យប្រជារាស្រ្តរត់ចោលខ្ញុំ តែខ្ញុំមិនរត់ចោលប្រជារាស្រ្តទេ" លាវប៉ី

៥៣. "ប្រើរបស់ឲ្យអស់ប្រយោជន៍ ប្រើមនុស្សឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព" ឆាវ ឆាវ

៥៤." ស្តេចគ្រប់ជំនាន់សុទ្ធតែយល់ថាទឹកដីសំខាន់ តែខ្ញុំយល់ថាសំខាន់ជាងគេគឺមិនមែនទឹកដីទេ សំខាន់ជាងគេគឺប្រជារាស្រ្ត" លាវប៉ី

៥៥. "មេទ័ពម្នាក់បើមិនចេះមើលតារាសាស្រ្ត មិនចេះមើលធាតុអាកាស មិនចេះមើលភូមិសាស្រ្ត មិនចេះមើលវិធីសាស្រ្ត មិនមើលក្បួនសឹក មិនមើលកាលទេសៈ គឺជាមនុស្សល្ងង់បំផុត" ខុងមីង

៥៦." ចាញ់ឈ្នះជារឿងធម្មតា បរាជ័យមិនគួរឲ្យខ្លាចទេ ខ្លាចជាងគេគឺចិត្តបរាជ័យ ត្រូវតែតាំងចិត្តឲ្យក្លាហាន" ឆាវឆាវ

៥៧. "កងទ័ពយើង បើមិនឆ្លងកាត់ការបរាជ័យប៉ុន្មានដង ម៉េចនឹងចេះរកវិធីធ្វើសង្គ្រាមឈ្នះទៅ? នៅលើលោកនេះអត់មានមេទ័ពដែលច្បាំង១០០ដង ឈ្នះ១០០ដងទេ មានតែមនុស្សចាញ់តែមិនអស់សង្ឃឹមរឹតតែចាញ់ រឹតតែក្លាហាន ដល់ទីបញ្ចប់ទទួលបានជោគជ័យ" ឆាវឆាវ

៥៨. "អាងខ្លួនខ្លាំង មិនព្រមហ្វឹកហាត់ មើលស្រាលសត្រូវ គង់តែបរាជ័យ " មេទ័ពខ្វាក់អក្សរនៃនគរតុងអ៊ូ

៥៩. "ចេះតែសម្លាប់មនុស្សបានប្រយោជន៍ស្អី ចាំឲ្យច្បាស់ណា កុំឆេវឆាវឲ្យសោះ ព្រោះវាធ្វើឲ្យប្រាជ្ញាអន់ថយ ម្យ៉ាងទៀត មិនត្រូវស្អប់ខ្ពើមសត្រូវខ្លួនឯងទេព្រោះគំនុំអាចធ្វើឲ្យបាត់បង់វិចារណញាណ បើស្អប់សត្រូវខ្លួនឯង ត្រូវយកវាមកប្រើប្រាស់វិញល្អជាង" ឆាវឆាវ

៦០. "បើចង់វិភាគអ្នកណាជាឃាតករសម្លាប់មនុស្ស ជាដំបូងត្រូវវិភាគការស្លាប់របស់ម្នាក់នោះមានប្រយោជន៍ចំពោះអ្នកណា" ឆាវឆាវ

៦១. "ពាក្យចចាមអារាមក៏អាចសម្លាប់មនុស្សដែរ ហើយសម្លាប់បានលឿនជាងកំបិតទៅទៀត" ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៦២. "អ្វីដែលគេចង់ឲ្យឯងមើលឃើញ គឺឯងនឹងមើលឃើញ អ្វីដែលគេមិនចង់ឲ្យឃើញ គឺមើលមិនឃើញទេ" លោកមេទ័ពកុងជីង

៦៣. "បើចង់សម្រេចកិច្ចការធំ មិនអាចពឹងពាក់តែការប្រយុទ្ធទេ ចិត្តធម៌ និងគុណធម៌ទើបអាចធ្វើឲ្យមនុស្សកោតគោរព" លាវប៉ី

៦៤. "នៅពេលគ្រោះថ្នាក់ មនុស្សស្លូតក៏ចេះហារមាត់ខាំគេវិញដែរ" លូ ស៊ូ

៦៥. "លោម្ចាស់ប្រើចិត្តធម៌យកចិត្តគេ ទង្វើនេះមុតជាងដាវកំបិត១០០ដងទៅទៀត" ចាវជីឡុង

៦៦. "ធ្វើសង្គ្រាម មិនអាចពឹងតែការឆេវឆាវទេ ត្រូវមានយុទ្ធសាស្រ្តនិងចេះអត់ធ្មត់" ខុង មិញ

៦៧. " នៅក្នុងសម័យសង្គ្រាម មេទ័ពខ្លាំង គឺឈ្នះមេទ័ពល្អ " ផានថុង

៦៨. លោកឧបរាជ ពេលនេះកងទ័ពអស់កំលាំងណាស់, ឆាវឆាវនិយាយឆ្លើយតបថា អស់កំលាំងយ៉ាងណាក៏ត្រូវតែហាត់ដែរ បើយប់នេះសត្រូវសំរុកចូលមក អ៊ីចឹងឯងប្រាប់គេថាហត់ណាស់ឲ្យសត្រូវនៅចាំឯងសិនមែនទេ ?

៦៩. "ចាញ់ហើយមិនច្រួលច្របល់ ទទួលការប្រមាថហើយនៅត្រជាក់ដូចទឹក ទីបំផុតបានដេញទ័ព្វសត្រូវឲ្យចូលសភាពចាញ់វិញ" ជូ គឺលាង

៧០. "មានតែខ្លួនឯងខ្លាំងទេ ទើបគេសុខចិត្តព្រមជួយយើង" ស៊ុន ឈាន

៧១. "សុខចិត្តទទួលទោសនៅថ្ងៃនេះ ចៀសវាងគ្រោះធំនៅថ្ងៃអនាគត" ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៧២. "គ្រាន់តែសម្ងំយកសុខ គឺមិនអាចសុខនោះទេ មានតែឆ្ពោះទៅមុខ ទើបអាចសម្រេចកិច្ចការធំ " ខុងមិញ

៧៣. "កន្លែងរឹតតែគ្រោះថ្នាក់រឹតតែបានសុខ"ឆាវឆាវ

៧៤. "ទៅវាយភាគខាងជើងគឺដើម្បីលើកស្ទួយរាជវង្សហាន មិនអាចប្រថុយនឹងគ្រោះថ្នាក់ទេ ទ័ពយើងគួរតែដើរតាមដំណើរប្រយ័ត្នគ្រប់ជំហាន ធ្វើដំណើរបែបនេះថ្វីត្បិតតែមិនឆាប់ឈ្នះ តែក៏មិនបរាជ័យដែរ"

ខុងមិញ

៧៥. "សម្លាប់មនុស្សមិនចាំបាច់ប្រើឃាតករទេ មានពេលខ្លះពាក្យចចាមអារាមក៏អាចស្លាប់មនុស្សបានដែរ ហើយសម្លាប់ដោយមិនឃើញឈាមទៀតផង" ខុងមិញ

៧៦." ចាប់ចោរត្រូវចាប់មេមុន " ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៧៧. "មិនមែនខ្ញុំមិនជឿងឯងទេ តែខ្ញុំជឿលើភ្នែកខ្ញុំច្រើនជាង" ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៧៨. "មនុស្សដែលឆ្លាតជាងគេនៅលើលោកនេះ តែងតែភ្លាត់ស្នៀតដោយសារតែបញ្ញាខ្លួនឯង" ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៧៩. “ដើមសណ្តែក ដុតគ្រាប់សណ្តែក សណ្តែកស្រក់ទឹកភ្នែក ក្នុងឆ្នាំង។ សណ្តែកកើតចេញពីឬសតែមួយ ដុតគ្នាដើម្បីអ្វី? “ កំណាព្យ៧ជំហានរបស់ ឆាវជឺ

៨០. "មនុស្សអត់បានការចេះតែប្រើមាត់នឹងកាយវិការតែប៉ុណ្ណោះ ក្រៅពីនេះគ្មានចេះស្អីទេ" ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៨១. "ក្បួនសឹកទាំងអម្បាលមាន និយាយឲ្យចំមិនស្ថិតលើក្បួនទេ គឺស្ថិតលើយុទ្ធសាស្រ្ត ស្ថិតលើការប្រែប្រួល ធ្វើឲ្យគេមើលមិនដឹងការពិត ក្បួនគឺសម្បកក្រៅ យុទ្ធសាស្រ្តទើបអាចយកចាញ់ឈ្នះ" ខុងមិញ

៨២." រៀនហើយមិនរំលឹក ស្មើនឹងភ្លេច តាំងចិត្តហើយមិនធ្វើ ស្មើនឹងបរាជ័យ" ខុងមិញ

៨៣." អ្វីៗខ្ញុំបានធ្វើរួចរាល់អស់ហើយ នៅចាំតែព្រហ្មលិខិតប៉ុណ្ណោះ " ខុងមិញ

៨៤ "ធ្វើមនុស្សទោះក្នុងកាលៈទេសៈបែបណា ត្រូវទុកផ្លូវក្រោយឱ្យខ្លួនឯងជានិច្ច " ស៊ឺម៉ាអ៊ី

៨៥ ការលំបាកខ្ញុំធ្លាប់ឆ្លងកាត់អស់ហើយ ជីវិតត្រូវចេះកម្សាន្ដក្នុងទុក្ខលំបាក " ស៊ឺម៉ាស៊ី

_________

សង្ខេបពីរឿង : សាមកុក

ត្រូវកែចរិត ?

លក្ខណៈរបស់មនុស្សស្រឡាញ់ផ្កា ភាគច្រើនចិត្តល្អ ។ លក្ខណៈរបស់មនុស្សស្រឡាញ់ធម្មជាតិ ភាគច្រើនមានមេត្តាធម៌ ។ លក្ខណៈរបស់មនុស្សស្រឡាញ់ការប្រឹងប្រែង ភាគច្រើនមានអនាគតល្អ ។ លក្ខណៈរបស់មនុស្សចូលចិត្តប្រជែង ភាគច្រើនគឺអាត្មានិយម ។ លក្ខណៈមនុស្សចូលចិត្តពាក្យសរសើរ ភាគច្រើនជាមនុស្សជោរ ។ លក្ខណៈរបស់មនុស្សចូលចិត្តហ៊ឺហារដាច់បង្ហៀរ ភាគច្រើនជាមនុស្សក្រីក្របំផុត ។ លក្ខណៈរបស់មនុស្សចិត្តល្អ ភាគច្រើនគឺទទួលបានការទុកចិត្ត និងក្ដីស្រឡាញ់ពីមជ្ឈដ្ឋានដែលគេកំពុងរស់នៅ ។

ចរិតយើងបែបណាលទ្ធផលជីវិតយើង គឺបែបហ្នឹង ពេលខ្លះចំណូលចិត្តបន្ដិចបន្តួចវាក៏អាចកំណត់ពីអនាគតយើងបានដែរ ។ បើយើងចូលចិត្តដើរជាមួយជនពាល មិនយូរមិនឆាប់យើងនឹងក្លាយជាជនពាល ។ បើយើងចូលចិត្តដើរជាមួយអ្នកសិក្សា មិនយូរមិនឆាប់យើងនឹងមានការយល់ដឹងពីហេតុផលមួយចំនួននៃលក្ខខណ្ឌជីវិត ។ បើយើងចូលចិត្តដើរជាមួយអ្នកប្រមឹកអួទីនួ មិនយូរមិនឆាប់យើងនឹងក្លាយជាជនប្រមឹកអួទីនួ បាត់បង់ទាំងសតិ បាត់ទាំងសុខភាព ។ បើយើងចូលចិត្តដើរជាមួយអ្នកងប់ងុលនឹងល្បែងស៊ីសង មិនយូរមិនឆាប់យើងនឹងរលាយទ្រព្យ បាត់ទាំងញាតិ អាស្រូវទាំងកេរ្តិ៍ ។

គប់ស្រា យើងនឹងក្លាយជាមិត្តរបស់អ្នកផឹកស្រា ។ គប់បណ្ឌិត យើងនឹងមានមិត្តជាវិញ្ញូជន ។ គប់ជនពាល យើងនឹងក្លាយជាសំរាមសង្គម ។ គប់សភាវៈបែបណា ជីវិតគឺបែបហ្នឹង ។

មនុស្សជាច្រើនបានបន្ទោសព្រហ្មលិខិត នៅពេលដែលពួកគេជួបវាសនាមិនល្អ ។ ប៉ុន្ដែមនុស្សឆ្លាត តែងឈ្វេងយល់ពីវាសនាមិនល្អ នៅពេលពួកគេចួបវាសនាមិនល្អ ។ មេទ័ពចាញ់សង្គ្រាម តែងប្រឹងប្រែងស្វែងយល់ពីសង្គ្រាម ដើម្បីប្រសិទ្ធភាពនៃការដឹកនាំទ័ពបន្ដទៀត ។ មនុស្សបរាជ័យតែងប្រឹងសឈ្វេងយល់ពីការបរាជ័យ ដើម្បីបន្ដដំណើរជីវិតទៅមុខទៀត ។ ជីវិតមានតែប៉ុណ្ណឹង!.. ហើយនេះក៏ជាហេតុផលដែលព្រះពុទ្ធបានផ្ដល់ឱវាទ ឱ្យយើងអប់រំខ្លួនជាមួយការមិនប្រហែសធ្វេស ។ មាគ៌ានៃការ មិនប្រហែសធ្វេស គឺការតាំងសតិរលឹកដឹងជានិច្ច ។ ការរលឹកដឹងជានិច្ចថា បើទង្វើនោះមិនត្រូវ គឺត្រូវតែឈប់ ។ ការរលឹកដឹងថាសភាវៈណាមិនត្រឹមត្រូវ គឺត្រូវជៀសឲ្យឆ្ងាយ ។ ការរលឹកដឹងថាឥរិយាបថបែបណាគួរប្រតិបត្តិ ដើម្បីឱ្យជីវិតបានប្រសើរ និងឥរិយាបថបែបណា គួរជៀសឲ្យឆ្ងាយ ។ បើចង់បានសួនផ្កាល្អលើផ្លូវជីវិត ជាដំបូងយើងត្រូវកែប្រែខ្លួនទៅតាមមាគ៌ានៃចរិយាធម៌ជាមុនសិន ៕

_____

បំភ្លេចអតីតកាល

យើងបានដើរមកដល់ទីនេះ គឺបានន័យថាយើងបានងើបចេញពីអតីតកាលហើយ ហើយយើងនៅពេលនេះ ក៏មិនមែនជាយើងកាលពីមុនទៀតដែរ ។ ពីមុនប្រហែលជាយើងបានសាងកំហុសមិនតិចទេ តែវាក៏បានបង្រៀនយើងពីហេតុផលជីវិតច្រើនហើយដែរ ។ ពេលវេលាចេះតែដើរទៅមុខ ទៅថ្ងៃក្រោយក៏មិនប្រាកដថាយើងនឹងសមបំណងរហូតទៀតដែរ គ្រាន់តែព្យាយាមរស់ថ្ងៃនេះឱ្យល្អតាមលទ្ធភាពទៅបានហើយ ។ រឿងអាក្រក់ៗដែលធ្លាប់កើតឡើង ពេលខ្លះយើងមិនចង់ចួបទេ ប៉ុន្ដែទោះចង់ឬមិនចង់ ជីវិតនៅតែរុញយើងទៅឆ្លងកាត់រឿងទាំងនោះ ។ រសជាតិខ្លះវាប្រៃខ្លាំង ហើយក៏ហឹរខ្លាំង តែទោះប្រៃប៉ុនណា ឬហឹរខ្លាំងប៉ុនណា ក៏បានកន្លងផុតទៅហើយដែរ ។ ឈប់សោកសៅហើយសម្លឹងទៅមុខ ព្រោះមានមនុស្សច្រើនណាស់ ដែលកំពុងចាំមើលលទ្ធផលជីវិតរបស់យើង ។

អតីតកាលអ្នកណាក៏មាន គ្រាន់តែវាល្អ និងមិនល្អ វាតិចឬច្រើនប៉ុណ្ណោះ !.. រឿងដែលសំខាន់គឺបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត ព្រោះយើងពុំអាចវិលទៅអតីតកាលវិញបានទេ រឿងខ្លះគ្មានវិធីជួសជុលឡើយ ។ ការពិតនៅចំពោះមុខទើបជារឿងសំខាន់ ។ ខ្ញុំដឹងថាការយល់ព្រមដោះលែងខ្លួនឯងពីគុកអតីតកាល វាពិតជាលំបាក ប៉ុន្ដែការឈឺចាប់ដែលយើងកំពុងត្រាំត្រែង វាពុំប្រសើរឡើយ សម្រាប់របត់ថ្មីនៃផ្លូវជីវិត ។ កាលពីមុន ប្រហែលមកពីយើងពុំទាន់យល់ពីហេតុផលជីវិតច្បាស់លាស់ ទើបយើងសាងកំហុសឡើងមក ហើយក៏ប្រហែលមកពីយើងនៅខ្ចីគំនិត ទើបបង្កើតបានអតីតកាលមួយដ៏ជូរចត់ និងគួរឱ្យសោកស្ដាយ ។ ពពកខ្មៅកាលពីថ្ងៃមុនបានរសាត់ទៅបាត់ហើយ ហើយពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលធ្លាប់តែរះ ក៏នៅដូចដើមដែរ ដង្ហើមយើងនៅតែមាន សំខាន់ត្រូវរស់ថ្ងៃនេះឱ្យបានល្អ ឈប់សោកសៅនឹងរឿងដែលកន្លងហួស ព្រោះយើងមិនបានរស់នៅទីនោះទៀតទេ ៕

______

ចក្រភពនៃច្បាប់ !

នៅពេលដែលយើងនិយាយពីភាពជាអ្នកដឹកនាំ យើងតែនឹកទៅដល់ភាពជាអ្នកត្រាយផ្លូវ ឬភាពជាអ្នកចង្អុលផ្លូវ ឬហៅថាស្នូលនៃក្ដីសង្ឃឹម ។ មិនថាត្រូវដឹកនាំអង្គភាពបែបណាទេ សំខាន់បំផុតគឺទឹកចិត្ត ។ ទោះច្បាប់វិន័យក្រឹត្យក្រមយ៉ាងណា តែបើមនុស្សគ្មានទឹកចិត្តទេ នោះអង្គភាពនឹងរង្គោះរង្គើ ។ ប្រទេស - ឈីង - ដ្បិតទន់ខ្សោយ តែកងទ័ពក្លាហាន ប្រជារាស្ត្រមានស្មារតីជាតិនិយម អត់ធ្មត់ និងពូកែតស៊ូ ។ ថ្វីដ្បិតតែសំបូរធនធាន តែមិ... មានត

គ្រួសារ !

មិនថាខាងក្រៅមេឃភ្លៀងខ្លាំងប៉ុនណា មិនថាខ្យល់ត្រជាក់យ៉ាងណា ទោះខាងក្រៅស្អាតប៉ុនណា ក៏ចុងក្រោយយើងនៅតែត្រូវវិលទៅរកផ្ទះយើងវិញដដែល ។ សម្រាប់អ្នកមានផ្ទះ នឹងអាចវិលទៅបានគ្រប់ពេល តែសម្រាប់អ្នកគ្មានផ្ទះវិញ គេនឹងទុកពិភពលោកជាផ្ទះខ្លួនឯង ហើយក៏អាចរីករាយនឹងក្ដីសុខបន្ដិចបន្តួច រួចក៏បន្ដដំណើរទៅមុខទៀតបានដែរ ។ តាមពិតយើងគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែមានគ្រួសារ ហើយដោយសារភាពជាគ្រួសារ ទើបយើងចេះស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់នឹងគ្នា ។ ... មានត

បើអាចលាក់បាំង

បើអាចលាក់បាំងបាន គួរតែលាក់រហូត ហើយលាក់ឱ្យជិត តែបើលាក់មិនជិត សូមត្រៀមចិត្តទទួលការឈឺចាប់ផងទៅចុះ!! ក្នុងលោកនេះរឿងរ៉ាវជីវិតមនុស្ស គ្មានអាថ៌កំបាំងទេ ប្រសិនបើមិនចង់ឱ្យគេដឹង លុះត្រាតែយើងកុំប្រព្រឹត្ត ។ បើយល់ថាការលាក់បាំងវាគឺជាការផ្ដល់នូវសេចក្ដីសុខ នោះយើងទទួលបានក្ដីសុខនៅក្នុងការលាក់បាំងដូចគ្នា! ។ ហ៊ានប្រឈមមុខនឹងការពិត វាជាភាពថ្លៃថ្នូរ និងជាកិត្តិយស ទោះកំហុសនោះវាធំប៉ុនណា ក៏គ្រប់គ្នាមើលឃើញរឿងមួយដែរ នោះគឺទំនួលខុសត្រូវរបស់យើង យើងចេះទទួលខុសត្រូវលើជីវិតខ្លួនឯង ។ ការរស់នៅជាមួយនឹងការកុហក វាគ្រាន់តែជាសេចក្ដីសុខក្លែងក្លាយមួយប៉ុណ្ណោះ !!!

_______

ប្រឹងរស់

ទោះទ្រឹស្ដីហេតុផលពីរោះស្ដាប់យ៉ាងណា ក៏មិនអាចព្យាបាលដួងវិញ្ញាណដែលខ្ទេចខ្ទាំបានដែរ ។ របួសផ្លូវកាយអាចព្យាបាលដោយថ្នាំ តែរបួសផ្លូវចិត្តវិញ តើយកអ្វីមកព្យាបាល ? ប្រហែលច្រើនលើកហើយ ដែលយើងតែងតែលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯងរាល់ពេលចួបបញ្ហាម្ដងៗ ប៉ុន្ដែគ្រប់យ៉ាងគ្រាន់តែជារឿងកុហកប៉ុណ្ណោះ! ពាក្យថាមិនអីទេ, ពាក្យថាស៊ូៗ ជាពាក្យច្រំដែលទៅហើយ ចុះតើពេលណាទើបអាចដើរចេញពីពាក្យទាំងនេះបាន ? ឬមួយជីវិតនេះត្រូវតែបែបនេះរហូតឬ ? .......

យើងក៏មានរបៀបគិតរបស់យើង

ញ៉ាំអាហារមួយតុគ្នាដប់នាក់ ម្នាក់ៗប្រាកដជាទទួលបានរស់ជាតិខុសៗគ្នា ។ អាហារដូចគ្នា តែអ្នកខ្លះឆ្ងាញ់ ឯអ្នកខ្លះទៀតមិនឆ្ងាញ់ អ្នកខ្លះប្រៃ អ្នកខ្លះសាប ម្លោះហើយជីវិតក៏មិនខុសគ្នាដែរ ។ គេមានរបៀបគិតរបស់គេ យើងមានរបៀបគិតរបស់យើង ។ វាគ្មានប្រយោជន៍អ្វីឡើយ នៅពេលដែលយើងតែងតែទុកការយល់ឃើញរបស់អ្នកដទៃជារឿងសំខាន់ ។ ដ្បិតអ្នកដទៃ! យ៉ាងណាក៏នៅតែជាអ្នកដទៃ ។ គេមិនមែនយើង គេគ្មានថ្ងៃយល់ពីយើងទេ ។ ... 

ដល់ពេលដែលគិតម្ដងទៀត

នៅពេលដែលការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងវាគ្មានបានប្រយោជន៍អ្វី យើងនឹងអស់កម្លាំងចិត្ត ហើយឈឺចាប់! ។ នៅពេលដែលយើងបានដឹងថាការប្រឹងប្រែងរបស់យើង វាគ្មានន័យសម្រាប់គេ យើងនឹងដឹងថាវត្តមានរបស់យើង គឺជាការរំខានរបស់គេ ។

មនុស្សដែលមើលមកយើងក្នុងក្រសែភ្នែកល្អ គង់នឹងមើលឃើញភាពល្អរបស់យើង តែសម្រាប់មនុស្សដែលមិនពេញចិត្តយើងវិញ ទោះខំប្រឹងធ្វើល្អដល់ស្លាប់ខ្លួន ក៏គេមិនឱ្យតម្លៃយើងដែរ ។ ប៉ុន្ដែតើយើងនឹងចង់បានតម្លៃពីគេឬ?

ក្ដីសង្ឃឹម

មួយថ្ងៃ មួយខែ មួយឆ្នាំ វាបានកន្លងផុតហើយ អ្វីដែលត្រូវធ្វើបន្ដគឺមើលទៅមុខ ។ ការរៀបទស្សនៈវិស័យច្បាស់ នឹងនាំឱ្យយើងមិនវង្វេងផ្លូវ ។ លោកស្រី ម៉ាស៊ែល អូបាម៉ា (Michelle Obama) បាននិយាយថា " អ្នកត្រូវហ៊ានធ្វើអ្វីដែលថ្មី កុំខ្លាចក្នុងការដើរចេញពីភាពស្រណុកស្រួលរបស់អ្នក " ពាក្យថាតស៊ូ ឬខំប្រឹងប្រែង វាពុំដែលស្រួលឡើយ ប៉ុន្ដែផ្លែផ្ការបស់វា គឺតែងតែផ្ដល់ក្ដីសុខសម្រាប់យើងជានិច្ច ។ រស់នៅត្រូវមានគោលដៅ ញញឹម សង្ឃឹម ជឿជាក់ ផ្លាស់ប្ដូរ ៕

_______

កែចរិតភ្លើតភ្លើន

ដឹងហើយថាលុយមិនអាចទិញពេលវេលា តែលុយជាអ្នកបង្កើតក្ដីសុខ ។ ដឹងហើយថាលុយមិនអាចទិញក្ដីស្រឡាញ់ពិតប្រាកដបាន តែបើគ្មានលុយ គ្មាននរណាគេចង់រាប់រកយើងទេ កុំថាឡើយដល់ថ្នាក់សាងសុភមង្កល ។ ដឹងហើយ ថាលុយមិនអាចទិញអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងតាមចិត្តបាន តែបើយើងបាតដៃទទេ នោះអ្វីក៏អត់មានដែរ ។

សង្គមសព្វថ្ងៃគឺសង្គមចាយលុយ ដើម្បីដើរចូលក្នុងសង្គមចុះ លុះណាតែយើងឆើតឆាយដែរ ហើយដើម្បីឆើតឆាយ លុះត្រាតែយើងមានលុយទិញសម្ភារៈទាន់សម័យប្រើប្រាស់ ។ កាហ្វេមួយកែវយ៉ាងហោចណាស់ ក៏$1 ទៅ$2 ដែរ ។ គ្រាន់តែពាក់ស្បែកជើងមិនទាន់សម័យ ជិះម៉ូតូចាស់បន្ដិច សម្ភារៈប្រើប្រាស់មិនទំនើប ញ៉ាំអាហារតាមចិញ្ចើមផ្លូវ ក៏គេមើលលើមើលក្រោមដែរ កុំថាឡើយដល់ថ្នាក់ឱ្យគេរាប់អាននោះ ហើយបើជាមនុស្សប្រុសវិញ ច្បាស់ណាស់ គឺគ្មានស្រីណាយកភ្នែកមើលទេ ។

គិតៗទៅសង្គមកាន់តែជឿនលឿន មនុស្សកាន់តែប្រជែង កាន់តែប្រជែងមនុស្សកាន់តែឃ្លាតចាកពីសន្ដានចិត្តល្អដែលមានពីធម្មជាតិ ។ អ្នកខ្លះយល់ថារាប់អានអ្នកក្រ ធ្វើឱ្យខ្មាសគេ ក្រោយមកក៏បង្កើតបានជាចិត្តគំនិតមើលងាយគ្នា ។ អ្នកខ្លះក្រទេ តែគួរឱ្យចូលចិត្ត គួរឱ្យស្រឡាញ់រាប់អាន ។ តាមពិតយើងមានជីវិតដូចគ្នា ពេលវេលាមួយថ្ងៃដូចគ្នា ហើយអ្វីដែលយើងខុសគ្នា គឺចរិតលក្ខណៈ ។ អ្នកខ្លះមានទាំងលុយ មានទាំងតម្លៃ មានទាំងញាតិ មានទាំងកិត្តិយស ។ ឯអ្នកខ្លះទៀត មានតែលុយតែខ្វះតម្លៃ មានតែលុយតែខ្វះញាតិ មានតែលុយតែជីវិតហាក់ដូចជាឯកោ ។ អ្នកខ្លះគិតថាក្រគ្មានគេរាប់ តែអ្នកខ្លះទៀតមានហើយនៅតែគ្មានគេរាប់ ។ ទាំងនេះគឺជាចរិតលក្ខណៈរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ហើយវាក៏ជាអ្នកកំណត់តម្លៃរបស់មនុស្សម្នាក់ៗដែរ ។

ដូចនេះ! បើយើងក្រ កុំចង់សប្បាយដូចអ្នកមាន ។ បើយើងកំពុងលំបាក កុំឆ្លៀតបំផ្លាញសមិទ្ធផលបន្តិចបន្តួចនៃជីវិត ។ ពេលក្រត្រូវចេះប្រឹង ពេលមានបានកុំភ្លើតភ្លើនតាមគេអី! ។ ការហក់លោតតាមជំនោរសង្គមដោយខ្វះការពិចារណា វានឹងធ្វើឱ្យយើងខាតបង់ ។ ខណៈពេលដែលយើងកំពុងវក់វីនឹងរឿងសប្បាយច្រើនលើសកម្រិត កុំភ្លេចថា ទុក្ខសោក និងក្ដីវេទនានៅថ្ងៃមុខកំពុងរង់ចាំយើង ។ បើយើងចេះតស៊ូ ចេះប្រឹង ចេះតម្រង់ចរិតលក្ខណៈ ចេះប្រើកាលៈទេសៈជីវិតខ្លួនឯងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ទោះតិចឬច្រើនក៏ដោយ យើងនឹងបានផ្លែផ្កានៅថ្ងៃអនាគត ។ " ប្រឹងរកលុយ ទាន់ខ្លួននៅក្មេង ប្រឹងរកលុយទាន់នៅមានកម្លាំង "៕

______