ស្លឹកឈើជ្រុះមិនឆ្ងាយពីគល់

គុណធម៌សកលមួយក្នុងចក្រវាល គឺជាគុណធម៌នៃកតញ្ញូកតវេទិតា។ តើហេតុអ្វីមនុស្សត្រូវមានគុណធម៌នេះ? បើតាមទ្រឹស្តីពុទ្ធនិយមបានបង្ហាញថា “ការមិនរមិលគុណនឹងទទួលអានិសង្ឃ ៤យ៉ាង៖ ទី១. ការដឹងគុណហើយតបគុណ គឺជាឫសគល់នៃកុសលធម៌ទាំងពួង, ទី២. ការដឹងគុណហើយតបគុណ គឺជាប្រធាននៃបារមីទាំងពួង, ទី៣. ការដឹងគុណហើយតបគុណ គឺជាការចម្រើនបុណ្យកុសល, ទី៤. ការដឹងគុណហើយតបគុណ នឹងនាំឱ្យចម្រើនសម្បត្តិ”។ សាសនាទាំងអស់ក្នុងលោក តែងតែមាននូវគោលការណ៍គុណធម៌កតញ្ញូបង្រៀនដល់បរិស័ទ ដ្បិតវាជាគោលការណ៍សកលជាសច្ចៈ និងជាច្បាប់ធម្មជាតិ។

ពាក្យថា “អរគុណព្រះជាម្ចាស់” ពេលដែលមនុស្សមានទំនោរនិកាយសាសនានិយម ឬមនុស្សគ្មានសាសនាស្តាប់ឮ គេតែងតែសើចចំអកឱ្យអ្នកនិយាយ តែតាមពិតអ្នកសើចចំអកពុំបានយល់ពីខ្លឹមសារខាងក្នុងដែលថា “ហេតុអ្វីមនុស្សចាំបាច់ត្រូវអរគុណដល់ព្រះ នៅពេលដែលគេទទួលបានអ្វីមួយ”។ ក្នុងសាសនាខ្លះ ព្រះជាម្ចាស់គឺជាព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ, សាសនាខ្លះទៀត ព្រះគឺជាធម្មជាតិដែលទ្រទ្រង់ជីវិតគេឱ្យរស់មកដល់ថ្ងៃនេះ។ ដូច្នេះ គេត្រូវចេះអរគុណគ្រប់យ៉ាងទាំងអស់។ បើនិយាយក្នុងបរិបទចិត្តសាស្រ្ត ការចេះថ្លែងអំណរគុណឬគុណធម៌ជាអ្នកចេះដឹងគុណ គឺវាបានជួយសម្រួលដល់ផ្នែកផ្លូវចិត្តរបស់មនុស្សឱ្យមានអារម្មណ៍គប្បីនឹងខ្លួនឯង (បីតិ) និងកាន់តែពេញចិត្តចំពោះខ្លួនឯង។

បុរាណខ្មែរផ្តាំថា “ស្លឹកឈើជ្រុះពុំឆ្ងាយពីគល់”។ ការបកស្រាយក៏មានន័យបែបផ្សេងៗគ្នា។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសុំបកស្រាយក្នុងបរិបទជាតិនិយមគឺ “ស្លឹកឈើ” សំដៅមានន័យដល់ប្រជាជនក្នុងប្រទេស។ ចំណែកឯ “គល់ឈើ” គឺសំដៅមានន័យដល់ប្រទេសជាតិមាតុភូមិដែលបានផ្តល់កំណើតដល់ប្រជាជន។ ដើមឈើមិនស្លាប់ដោយសារតែគល់ (ឫសកែវមិនងាប់)។ គល់ឈើអាចរស់បានយូរអង្វែងទៅបាន មិនមែនមានត្រឹមតែធាតុទឹកដីភ្លើងខ្យល់ទ្រទ្រង់តែម្យ៉ាងទេ តែស្លឹកឈើដាច់ខាតត្រូវលះបង់ខ្លួនបង្កើតជាជីវជាតិចិញ្ចឹមគល់ឈើឱ្យរស់តទៅទៀត។ នេះគឺជាគុណធម៌នៃការដឹងគុណតបគុណរបស់ស្លឹកឈើដល់គល់ឈើ។ ដូច្នេះ វាក៏មានអត្ថន័យស្រដៀងគ្នាដែលថា “ប្រជាជនក្នុងសង្គមមួយអាចរស់រានមានជីវិតមកដល់ថ្ងៃនេះ គឺពុំមែនដោយសារតែអាហារដែលយើងបានញុំាមួយថ្ងៃបីពេលនោះទេ តែដោយសារតែមាតុភូមិ (ម្តាយធំ) ជាអ្នកផ្តល់កំណើតឱ្យ”។

សរុបដោយខ្លី មនុស្សក្នុងសង្គមត្រូវតែចេះដឹងគុណសង្គម ដឹងគុណជាតិ ដឹងគុណម្តាយធំ (មាតុភូមិ) ដឹងគុណម្តាយតូច (ម្តាយបង្កើត) ហើយនឹងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាសងដឹងគុណទៅមាតុភូមិវិញ។ តើស្លឹកឈើរបស់ខ្មែរនៅឯណា? ស្លឹកឈើរបស់ខ្មែរ គឺត្រូវខ្យល់បក់វាយឱ្យឃ្លាតមហាសែនឆ្ងាយពីគ្នា រសាត់ទៅភពទីទៃពីគ្នា បែកសាមគ្គីគ្នា និងលែងទទួលស្គាល់ថាខ្លួនកើតចេញពីគល់តែមួយ (ចេញពីគល់តែមួយ តើហេតុអ្វីត្រូវឈ្លោះគ្នា?)។ ស្លឹកឈើរបស់ខ្មែរ អាចជាបញ្ញវន្ត បណ្ឌិតអ្នកប្រាជ្ញ តែពេលខ្លះ ម្នាក់ៗបែរជាខ្វះភាពក្លាហានក្នុងការចេះបន្ទន់ឥរិយាបថសាមគ្គីគ្នា។ ការអប់រំមានសារសំខាន់ តែការសាមគ្គីវាជាដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃការអប់រំ។ តើមានប្រយោជន៍អ្វី បើមនុស្សសុទ្ធតែជាមនុស្សខ្លាំង និងមានការអប់រំខ្ពស់ តែមិនបានរៀនពីវិជ្ជាសាមគ្គីគ្នា?

____

Cr. “ប្រតិទិនទស្សនៈ ២២២ថ្ងៃ”

ជំ. ៣ ទំ. ២៥៧ - ២៥៨