ដុសក្អែលដំរី

កូហ្វី អាណាន់ (Kofi Annan) ពោលថា “ចំណេះដឹង គឺជាអំណាច។ ព័ត៌មានក្នុងខួរក្បាលនឹងឲ្យយើងរំដោះចេញពីភាពល្ងង់ខ្លៅ ចំណែកការអប់រំ គឺជាទីកន្លែងដែលអាចឲ្យគ្រប់សង្គម ឬគ្រួសារមានវឌ្ឍនភាព”។

ក្នុងក្រសែភ្នែករបស់រាស្រ្តដែលមានចំណែកក្នុងសង្គម គឺជាការរួមចំណែក ប៉ុន្តែក្នុងក្រសែភ្នែករបស់មនុស្សដែលពុំយល់អំពីការចូលរួមដើម្បីសង្គមឲ្យពិតប្រាកដ វាគឺជាការទាមទារចំណែក។ ពុំថាតែក្នុងសង្គម ពុំថាតែពុំមែនជាសង្គម សេចក្ដីស្រឡាញ់ ការចូលរួមពុំអាចសាបសូន្យទេ។ តើមូលហេតុអ្វី? ព្រោះថា វាជាគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់មនុស្សក្នុងនាមជាបុគ្គលដែលមានសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ។ ហើយដើម្បីបង្ខំសង្គមឲ្យរីកចម្រើន ចាំបាច់បង្ខំមនុស្សក្នុងសង្គមឲ្យមានសមត្ថភាពដុះក្អែលខ្លួនឯងជ្រះសិន។

ចង់ចំណេញ តែបែរជាដាច់ចំណងទៅវិញ។ ចង់បម្រើប្រយោជន៍ជាតិ តែភ្លេចបម្រើរាស្រ្តខ្លួនឯងទៅវិញ។ វប្បធម៌បែបនេះហៅថា “វប្បធម៌ភ្លេចដុសក្អែល”។ វប្បធម៌ដុសក្អែលអ្នកដទៃ ពុំដុសក្អែលខ្លួនឯង នឹងបង្កើតបានជាវប្បធម៌ក្អែលចាប់។ ចាប់កំណើតក្នុងផែនដីនេះ ដ្បិតសង្គម គ្មានអ្វីដែលអាចតបស្នងយើងច្រើនក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែយើងគួរតែប្រឹងដើម្បីសង្គម។ ដ្បិតសង្គម ត្រូវបានក្លាយជាទីផ្សារបុគ្គលអាក្រក់ច្រើនពិតមែន តែយើងក៏ត្រូវក្លាយជាមនុស្សល្អ។ ក្នុងទ្រឹស្ដីសង្គមវិជ្ជាគេថា “មនុស្សល្អ ក្នុងចំណោមមនុស្សអាក្រក់ ប្រាកដជាមនុស្សល្អកា្លយជាមនុស្សអាក្រក់ហើយ” តែមែនទែនទៅគ្មានអ្វីដែលខ្លាំងជាងអំពីល្អ សេចក្ដីស្រឡាញ់ ឬក៏ភាពឈឺឆ្អាលនោះទេ។

អ្នកប្រាជ្ញក្រិក អារីសទីព (ARISTIPE) ពោលថា “គ្មានអ្វីយុត្តិធម៌ ឬក៏ជាអយុត្តិធម៌, ជាសេចក្តីសុចរិត ឬក៏ជាអំពើទុច្ចរិតនោះទេនៅលើលោកយើងនេះ រឿងទាំងអស់នេះ វាមានការទាក់ទងត្រឹមតែជាមួយច្បាប់ទម្លាប់នៃស្រុកទេសតែប៉ុណ្ណោះ”។ ចង់បានន័យថា “មនុស្សនៅក្នុងសង្គម ត្រូវកាត់កងសិទ្ធិរបស់ខ្លួនឯងទៅឲ្យសង្គមកាន់កាប់ ក្រោយមកសង្គមនឹងរៀបចំរឿងយុត្តិធម៌ និងអយុត្តិធម៌ដើម្បីស្រោបសិទ្ធិយើងជាពលរដ្ឋ”។

ស្រាបសិទ្ធិរាស្រ្ត ត្រូវដុសក្អែលមន្រ្តី បើដុះក្អែលមន្រ្តីត្រូវដុសក្អែលស្ដេចសិន។ មេដឹកនាំ គឺជាបុគ្គលដែលមានតួនាទីសំខាន់បំផុតក្នុងការងូតទឹកដុសក្អែលខ្លួនឯងជម្រះកាយខ្លួនឯងមុន។ កាលណាចេះដុសក្អែលខ្លួនឯងបានស្អាតបាត មន្រ្តីនឹងស្អាតបាត មុននឹងក្រោយរាស្រ្តនឹងស្អាតទៅតាមដែរ។ កាលណាមន្រ្តី ឬស្ដេចពុំចេះសម្អាតខ្លួនឯងឲ្យស្អាតបាតមុន ប្រៀបបានដូចជាយកដៃទៅដុសក្អែលដំរី និងបកស្បែក ផាត់ម្ស៉ៅឲ្យក្របី។ ការធ្វើឲ្យរាស្រ្តមានព័ត៌មានក្នុងខួរក្បាលក្នុងការរើសមេដឹកនាំល្អដើម្បីដុសក្អែលជាតិនេះ គឺជារឿងគួរឲ្យខ្លាចបំផុតរបស់មេដឹកនាំអន់៕

“ Knowledge is power. Information is liberating. Education is the premise of progress, in every society, in every family.” Kofi Annan

google's picture