មនុស្សយើងម្នាក់ៗមានគោលបំណងចង់ចេះចង់ដឹងដូចៗគ្នា
ហើយការប្រើប្រាស់ចំណេះដឹង គឺដើម្បីទៅរកសេចក្តីសុខនៃជីវិតឱ្យខ្លួនឯង
ឬឱ្យគ្រួសារ ឬឱ្យសង្គមជាតិ។ ចំណុចដំបូងបំផុត គឺការស្វែងរកចំណេះដឹងឱ្យខ្លួនឯង។
បើមានចំណេះដឹងហើយ
គឺយើងនឹងអាចមានឱកាសច្រើនក្នុងការស្វែងរកសេចក្តីសុខឱ្យខ្លួនឯង។
លទ្ធភាពដែលអាចឱ្យយើងស្វែងរកសេចក្តីសុខឱ្យខ្លួនឯងបាន គឺជាការមួយដ៏ប្រសើរ
ដោយហេតុថា “យ៉ាងហោចណាស់
យើងមិនបានក្លាយទៅជាអ្នកនាំទុក្ខដល់អ្នកដទៃ”។ ប៉ុន្តែការដ៏ប្រសើនេះ
គឺជាការប្រសើរក្នុងកម្រិតមួយប៉ុណ្ណោះ បើធៀបនឹងបុគ្គលដែលមានចំណេះដឹង
ហើយប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងបានជាទីពឹងដល់ជនដទៃ។ យើងអាចប្រៀបធៀបបានថា “មនុស្សដែលពុំបានអំពល់ទុក្ខដល់អ្នកដទៃ
គឺជាអ្នកប្រសើរ។ រីឯអ្នកដែលមានចំណេះដឹងហើយ
ហើយអាចបានជាទីពឹងចំពោះជនដទៃដ៏ច្រើន គឺជាជនដ៏ប្រសើរជាង។
ចំណេះដឹងដែលទុកបម្រើតែប្រយោជន៍ខ្លួនឯង អាចចាត់ទុកថាជាចំណេះអាត្មានិយម”។
ក្នុងសង្គម
យើងអាចឈ្វេងយល់ជាមេរៀនពីបុគ្គល ៣ប្រភេទ៖ ប្រភេទទី១ គឺអ្នកចេះដឹង
ចេះឈឺចាប់នឹងសេចក្តីឈឺចាប់របស់ជនទន់ខ្សោយដទៃ
ហើយក៏កើតមានចិត្តចង់ឈឺឆ្អាលជួយ។ ប្រភេទទី២ គឺជាអ្នកចេះដឹង
ដែលឃើញសេចក្តីអាក្រក់កើតឡើងក្នុងសង្គម តែមិនហ៊ានឈឺឆ្អាល។ ប្រភេទទី៣
គឺជាអ្នកមិនចេះដឹង តែចេះឈឺចាប់ ហើយចេះឈឺឆ្អាល។
កម្សោយពីធម្មជាតិនៃចំណេះដឹង
គឺអាចធ្វើឱ្យមនុស្សចេះដឹងបាត់បង់នូវគុណធម៌ម្យ៉ាងដ៏សំខាន់
ដែលគុណធម៌នោះ វាជាគុណធម៌នៃសេចក្តីក្លាហាន។ បុគ្គលដែលជាអ្នកមិនចេះដឹង
រមែងមានសេចក្តីក្លាហាន ព្រោះមិនដឹង រីឯអ្នកចេះដឹង រមែងគ្មានសេចក្តីក្លាហាន
ព្រោះបាត់គុណធម៌នៃសេចក្តីក្លាហាននេះឯង។ អ្នកមិនដឹង
តែហ៊ានលះបង់សេចក្តីសុខប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ដោយមិនគិតពីខ្លួនឯង
គឺមិនប្រសើរដូចអ្នកចេះដឹង មានសេចក្តីក្លាហានហ៊ានលះបង់សេចក្តីសុខខ្លួនឯង
ទោះបីដឹងថាខ្លួននឹងជួបគ្រោះថ្នាក់ក៏ដោយ។
តើអ្វីជាភាពមានប្រៀបលើអ្នកដទៃរបស់អ្នកចេះដឹង?
ក្នុងសង្គមនីយមួយៗ
មនុស្សម្នាក់ត្រូវបានកំណត់ថាល្អ ឬអាក្រក់ ត្រូវ ឬខុស ទៅតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់
បញ្ញត្តិនៃប្រពៃណី បញ្ញត្តិទំនៀមទំលាប់ និងបញ្ញត្តិវប្បធម៌។
អ្នកខ្លះព្យាយាមធ្វើអ្វីមួយ ដើម្បីឱ្យតែបានឈ្មោះថា “ខុសពីអ្នកដទៃ” តែអ្នកចេះដឹងពិតប្រាកដ
គឺពឹងលើភាពត្រឹមត្រូវ ច្រើនជាងសភាពតាមគេតាមឯង។
មានគ្នាច្រើនពុំប្រាកដថាត្រូវទេ រីឯមានគ្នាតិចក៏ពុំប្រាកដថាខុសដែរ ដ្បិតសំខាន់គឺគុណភាពនៃចំណេះដឹង។
អ៊ីចឹងហើយទើបមានទ្រឹស្តីបែបប្រជាធិបតេយ្យមួយលើកឡើងថា “សន្លឹកឆ្នោតត្រឹមតែ
១ សន្លឹក នៃពលរដ្ឋដែលមានចំណេះដឹងពិតប្រាកដម្នាក់
វាមានតម្លៃខ្ពស់ជាងសន្លឹកឆ្នោត ១០០ សន្លឹក នៃពលរដ្ឋដែលអវិជ្ជា ១០០ នាក់”។ តម្លៃនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ
តម្លៃនៃការចូលរួមពិតប្រាកដ គឺត្រូវវាស់វែងដោយគុណភាពនៃចំណេះដឹង
តែមិនមែនជារង្វាស់នៃបរិមាណច្រើនទេ។ ចំពោះយុវជនដែលស្រឡាញ់សង្គម
បើសិនជាចេះសង្កេតមើលកម្រិតចំណេះដឹងពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន រហូតដល់កម្រិតនិស្សិត
គឺយើងនឹងឃើញពីកម្រិតនៃចំណេះដឹង។ សម្រាប់ខ្ញុំ ពេលណាសង្កេតមើលយូរៗទៅ
ទើបដឹងថា “មិនដឹងថាយើងត្រូវចំណាយពេលវេលាច្រើនប៉ុនណា
ដើម្បីអាចកសាងមូលធនមនុស្សឱ្យស្គាល់ខ្លួនឯង
និងចេះប្រឹងប្រែងដើម្បីអ្នកជំនាន់ក្រោយ”។
តើអ្វីខ្លះដែលខ្ញុំបានឃើញជាក់ស្តែងក្នុងសង្គម?
សម្រាប់គ្រូបង្រៀន
សម្តីអប់រំដល់សិស្ស គឺស្មើនឹងសកម្មភាពធ្វើជាក់ស្តែងមួយ។
សម្រាប់បព្វជិតសាសនា ពាក្យសម្តីទន់ភ្លន់ដែលមានចិត្តល្អជាចេតនា
គឺស្មើនឹងសកម្មភាពជាក់ស្តែងមួយ។ សម្រាប់យុវជន ការមិនទាស់ទែងគ្នាហួសប្រមាណ
ឬការជួយកែលំអគ្នាក្នុងន័យស្ថាបនា ដែលមានចិត្តល្អជាចេតនា
គឺស្មើនឹងការធ្វើសកម្មភាពជាក់ស្តែងមួយ។ សម្រាប់អ្នកនិពន្ធ
ការស្វែងរកចំណេះដឹងថ្មីៗមកសាបព្រោះក្នុងសង្គម
ដែលមានចិត្តបរិសុទ្ធចង់ឱ្យសង្គមរីកចម្រើន គឺជាសកម្មភាពជាក់ស្តែងមួយ។
សម្រាប់អ្នកនយោបាយ ការកៀងគរមនុស្សឱ្យចេះសាមគ្គីគ្នាគ្នា
ដែលមានចិត្តចង់កសាងសង្គមជាចេតនាល្អ
គឺចាត់ទុកថាជាសកម្មភាពជាក់ស្តែងដ៏ប្រសើរមួយ។ ចេតនាគឺជាប្រធាននៃអំពើទាំងឡាយ។
កម្មគឺជាប្រធាននៃផលទាំងឡាយ។ ផលគឺជាផ្លែផ្កាដែលបានមកពីចេតនា
និងបានមកពីកម្ម ឬសកម្មភាពជាក់ស្តែង។ ប្រធានបទនេះ
បើសរសេររៀបរាប់ពីហេតុខាងដើម បកស្រាយពីបច្ច័យបង្កើតហេតុ
គឺវាអាចវែងអន្លាយបន្តិច។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំចង់សង្កត់ធ្ងន់បំផុត
គឺជាបញ្ហាយុវជន។ ការត្រៀមខ្លួនរបស់យុវជន
គឺជារឿងដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់កិច្ចការកសាងសង្គមនាពេលខាងមុខ។
តើយុវជនគួរត្រៀមខ្លួនអ្វីខ្លះ?
ដោយសារតែចំណងជើងនៃប្រធានបទ
ខ្ញុំដាក់ថា “ទំនុកចិត្តលើចំណេះដឹង”, អ៊ីចឹងអ្វីដែលខ្ញុំនឹងចែករំលែកជាគតិសម្រាប់ពិចារណា
ក៏វាទាក់ទងនឹងចំណេះដឹងផងដែរ។ អ្នកដែលបានគិតមុនគូរ ពេលណាចូលខ្លួនមកអនុវត្តសកម្មភាពជាក់ស្តែង
គឺនឹងបង្កបញ្ហាពីតូចទៅធំ។ ដើមដៃដំបូងនៃការងារដែលយុវជនទូទៅគួរធ្វើ
គឺដាក់ចិត្តដាក់កាយខិតខំរៀនសូត្រយកចំណេះដឹង ប្រឹងគិតពិចារណា
ហ្វឹកហាត់អប់រំចិត្តឱ្យឆាប់ចាស់ទុំ យល់ការរាក់ជ្រៅ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងបញ្ហាសង្គមវិជ្ជា
និងនយោបាយ។ កាលណាយើងមិនយល់ពីសង្គម មិនយល់ពីជម្រៅនៃនយោបាយ
គឺយើងនឹងក្លាយទៅជាឧបករណ៍នយោបាយ។ ព្រះពុទ្ធសម្តែងថា “សេចក្តីបរិសុទ្ធ
ត្រូវធ្វើដោយខ្លួនឯង”។ ធម៌នេះ
គឺបង្រៀនមនុស្សឱ្យចេះពឹងលើខ្លួនឯងដើម្បីនឹងធ្វើសេចក្តីបរិសុទ្ធដល់ខ្លួនឯង
ហើយគ្មានអ្នកណាម្នាក់អាចធ្វើជំនួសយើងបានឡើយ។
ក្នុងទ្រឹស្តីមួយទៀតដែលនិយាយពីការបូជា ដែលធ្វើនូវកិរិយាពីរប្រភេទ៖
ទី១ គឺអាមិសបូជា និងទី២ គឺបដិបត្តិបូជា។ ការបូជាប្រភេទទី១
គឺជាប្រភេទនៃកិរិយាបូជានូវគ្រឿងសក្ការៈ ទៀន ធូប ផ្កា
និងការបូជាប្រភេទទី២
ជាប្រភេទកិរិយាបូជាដោយការប្រព្រឹត្តខ្លួនឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមធម៌វិន័យ។
ការបូជាដ៏ប្រសើរបំផុត គឺជាការបដិបត្តិតាមធម៌វិន័យ។
តើអ្វីជាលក្ខណៈនៃយុវជនដែលស្រឡាញ់សង្គម?
យុវជនដែលមានមនោសញ្ចេតនាពិតចំពោះសង្គម
គឺត្រូវឱ្យតម្លៃចំណេះដឹងឱ្យខ្ពស់ជាងអ្វីៗផ្សេងទៀត។ ក្រៅពីចំណេះដឹង
គឺត្រូវឱ្យតម្លៃសាមគ្គីភាពនិងផលប្រយោជន៍រួម។ យើងត្រូវយកចំណេះដឹងជាឧបាយ
ជាអាវុធ ដើម្បីកសាងសាមគ្គីភាព ព្រោះបើគ្មានសាមគ្គីភាពទេ
គឺយើងនឹងពុំអាចធ្វើការងារសំខាន់ៗឱ្យសម្រេចនូវជោគជ័យបានឡើយ។
ការប្រាកដថាចំណេះដឹងដែលយើងមាន វាអាចត្រូវឬខុស លុះត្រាណាតែយើងជាអ្នកសិក្សារៀនសូត្រ
ប្រឹងប្រែង គិតល្អិតល្អន់ម្តងហើយម្តងទៀត
និងប្រើចិត្តឧបេក្ខាក្នុងការពិចារណា។ កាលបើចំណេះដឹងយើងនៅទាប
គឺមានតែផ្លូវទាស់ ដ្បិតពេលណាយើងជជែក ឬបង្ហាញទស្សនៈ។
ខ្ញុំនិយាយអំពីការជជែកគំនិត ឬទស្សនៈ
តែមិនមែននិយាយពីការឃើញព្រឹត្តិការណ៍សង្គមទេ
ដ្បិតព្រឹត្តិការណ៍សង្គមជាក់ស្តែង យើងឃើញយ៉ាងណា
គឺវាប្រាកដជាយ៉ាងហ្នឹងហើយ។ បើសិនជាយើងប្រឹងប្រែង ចេះអត់ធ្មត់ សំងំរៀនស្ងៀមស្ងាត់
និងប្រើឱកាសដ៏ល្អនេះរៀនឱ្យបានច្រើន អានឱ្យបានច្រើន
ខិតខំពិចារណាឱ្យបានច្រើន
វានឹងឱ្យយើងកាត់បន្ថយការទាស់ទែងនឹងយុវជនដទៃទៀត។ អ្នកឆ្លាត
អ្នកត្រឹមត្រូវ គឺជាអ្នកអនុវត្តជាក់ស្តែង ដែលមានចេតនាសំខាន់តែម្យ៉ាងគត់
គឺ “បានលទ្ធផល
និងជាលទ្ធផលសម្រាប់ប្រយោជន៍”។ ចេតនានៃអត្ថបទនេះ
គឺខ្ញុំចង់ឱ្យយុវជនយើងមួយចំនួន
ងាកចិត្តមកចាប់អារម្មណ៍លើការសិក្សារៀនសូត្រ ពង្រឹងចំណេះដឹង គិតឱ្យទូលាយ
បង្វឹកចិត្តឱ្យដូចមហាសមុទ្រ ហើយកាត់បន្ថយការត្រឹមតែទាស់ទែងគ្នានូវពាក្យសម្តីគ្នាទោះក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ
យើងពុំអាចភ្លេចសង្គមទេ។ ពេលណាយើងមានចំណេះដឹងច្បាស់លាស់ហើយ
ហើយប្រាកដថាចំណេះដឹងរបស់យើងពិតត្រឹមត្រូវហើយ
ទោះយើងទាស់ក៏មិនទាន់ហួសពេលដែរ។ គិតសង្គម ប្រឹងរៀន!!
No comments:
Post a Comment