ទ្រឹស្តី

ទ្រឹស្តីដើមអាចនឹងល្អ ក៏ប៉ុន្តែរបៀបអនុវត្តអាចមិនល្អដូចទ្រឹស្តីឡើយ ។ អ្នកប្រាជ្ញបារាំងម្នាក់កាលពីសតវត្សទី 18 ឆាល ដឺ ម៉ុងតិសគីយើ (Charle de Montesquieu/1689-1755) ជាប្រវត្តិវិទូ និង ជាអ្នកនិពន្ធប្រលោមលោក ដែលត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាស្ថាបនិកម្នាក់ផ្នែកសង្គមវិទ្យា និង ជាបិតាទស្សនវិជ្ជានយោបាយ បាននិពន្ធស្នាដៃដ៏ល្បីល្បាញមួយគឺ The Spirit of Law ។ លោកបានផ្តួចផ្តើមគំនិតដ៏ល្បីល្បាញមួយ គឺការបែងចែកអំណាចរដ្ឋជាបី មាននីតិប្រតិបត្តិ នីតិបញ្ញត្តិ និង តុលាការឱ្យដាច់ស្រឡះពីគ្នា ដែលក្រោយមកមានអង់គ្លេស និង អាមេរិកបានយកទៅអនុវត្តដំបូងៗគេ ។

បច្ចុប្បន្ននេះ សង្គមដែលអាចទទួលស្គាល់ថាជាសង្គមទំនើបបាន លុះត្រាតែមានការបែងចែកអំណាចជាបី ស្របតាមទ្រឹស្តីរបស់ ម៉ុងតិសគីយើ ។ តាមរយៈទ្រឹស្តីនេះ ពិភពលោកចាប់ផ្តើមស្គាល់នូវការរីកចម្រើន ហើយបានធ្វើឱ្យសង្គមជាច្រើនមានរបៀបរៀបរយ និង មានសណ្តាប់ធ្នាប់ ។

ទោះបីទ្រឹស្តីនេះត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្តយ៉ាងសុះសាយពេញពិភពលោក តែលទ្ធផល ដែលទទួលបានគឺមិនដូចគ្នានោះទេ ពោលគឺ ប្រទេសខ្លះបានប្រគល់អំណាចទាំង៣នេះ ទៅឱ្យមនុស្សតែម្នាក់ជាអ្នកកាន់កាប់ ឬថាមិនបានប្រគល់ទេ តែសុខចិត្តនៅក្រោមឥទ្ធិពលរបស់បុគ្គលនោះតែម្តង។

អ្នកនយោបាយមិនអាចបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឱ្យបានល្អ គឺព្រោះតែខ្លាចបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាព ។ ព្រោះតែគិតពីប្រជាប្រិយភាពនេះឯង ទើបពួកគេមិនអាចបំពេញការងារឱ្យបានពេញដៃ ពេញជើងសម្រាប់សង្គម ហើយយូរៗទៅក៏កាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយពីទ្រឹស្តីដើម ។

ទ្រឹស្តីខ្លះមិនជាល្អណាស់ណាទេ តែដោយហេតុថាអ្នកអនុវត្តជាជនមានឧត្តមគតិ និង គុណធម៌ ក៏គង់ធ្វើឱ្យមានលទ្ធផលល្អដល់សង្គមបាន ។ មែនទែនទៅ ទ្រឹស្តីល្អ និង អាក្រក់សុទ្ធតែអាស្រ័យលើអ្នកប្រើប្រាស់ទាំងអស់ ពោលបើយកទៅប្រើក្នុងផ្លូវអាក្រក់វានឹងអាក្រក់ ហើយបើប្រើក្នុងផ្លូវល្អវានឹងផ្តល់ប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់សង្គមជាតិ ។

____