បានតែពាក់កណ្តាល?

មនុស្សជា​សត្វ​ដែល​ពូកែ​សន្មត ដ្បិត​ការ​សន្មត​នេះ គឺ​ដោយសារតែ​សមត្ថភាព​ខួរក្បាល។ ក្រៅពី​ពូកែ​សន្មត​ហើយ គឺ​មនុស្ស​ពូ​កែវិ​និ​ច្ឆ័​យទៀត។ អ៊ីចឹង​ហើយ ទើបបាន​ជា​អ្នក​ត្រាស់​ដឹង​និយាយ​ស្តី​តិច និយាយ​អ្វី​ដែល​មានប្រយោជន៍ និយាយ​អ្វី​ដែល​គួរ​និយាយ ព្រោះថា​បើ​និយាយ​ច្រើនពេក​....គឺ​មនុស្ស​នឹង​វិនិច្ឆ័យ​ទៅតាម​សមត្ថភាព​នៃ​ចំណេះដឹង​និង​បទ​ពិសោធ​របស់​ខ្លួន។ សច្ចភាព ឬការពិត​ខ្លះ វា​នៅ​ហួសពី​ថ្នាក់​ហេតុ (the state of beyond knowledge​/beyond logic​) ជាពិសេស​នៅ​ហួស​ផុត​ពី​ថ្នាក់​តក្កវិជ្ជា។ ខ្ញុំ​បាន​ស្តាប់​ការ​បកស្រាយ​គោលការណ៍​ក្នុង​សាសនា​ខ្លះ ហើយក៏​ចាប់បាន​ចំណុច​តក្កវិជ្ជា និង​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​ផ្នែក​សម្បក​ជាច្រើន ដែល​នាំ​ឱ្យ​អ្នក​ស្តាប់​អាច​ទទួលយក​បាន។ សំណួរ​ដែល​ខ្ញុំ​តែងតែ​សួរ​ទៅ​ចំពោះខ្លួន​ឯង “បើ​ពុទ្ធសាសនិក​ថា សាសនាព្រះពុទ្ធ​ជា​សាសនា​ត្រឹមត្រូវ​ល្អ​ឥត​ខ្ចោះ​, ចុះ​សាសនា​ដទៃ ជា​សាសនា​មិនសូវ​ត្រូវ ឬត្រូវ​មិនដល់​សាសនាព្រះពុទ្ធ​? បើ​គ្រី​ស្តសាសនិក​ថា គ្រី​ស្តសាសនា​ជា​សាសនា​ដ៏​ត្រឹមត្រូវ​ឥត​ខ្ចោះ​, ចុះ​សាសនា​ដទៃ ជា​សាសនា​មិនសូវ​ត្រូវ ឬត្រូវ​មិន​ដល់​គ្រី​ស្ត​សាសនា​? បើ​អ៊ី​ស្លាម​សាសនា​ថា សាសនា​អ៊ី​ស្លាម​ជា​សាសនា​ដ៏​ត្រឹមត្រូវ​ឥត​ខ្ចោះ​, ចុះ​សាសនា​ដទៃ ជា​សាសនា​មិនសូវ​ត្រូវ ឬត្រូវ​មិនដល់​អ៊ី​ស្លាម​សាសនា​? [...]” ។

គោលបំណង​របស់ខ្ញុំ​មិន​មែ​និយាយ​ពី​សាសនា​ទេ តែ​ខ្ញុំ​ចង់​បង្ហាញ​ពី​ការ​បកស្រាយ​ទស្សនៈ​ប៉ុណ្ណោះ។ មនុស្ស​ភាគច្រើន​ជាប់​នៅត្រង់​សភាព “តក្កៈ​” ច្រើនជាង​សច្ចៈ។ មនុស្ស​ខ្លះ​ឈ្លោះ​គ្នា​ដោយសារតែ “ត្រូវ​ខុស​”។ បើ​យក​បញ្ហា “ត្រូវ​ខុស​” មក​វែកញែក​ក្នុង​លទ្ធិ​សាសនា តើ​សាសនា​ណា​ត្រូវ សាសនា​ណា​ខុស (?)។ មកដល់ពេលនេះ សាសនា​ខ្លះ​បែកបាក់​និកាយ​ច្រើន តើ​មក​ពី​មូលហេតុ​អ្វី​? សូមកុំ​បកស្រាយ ព្រោះ​ខ្ញុំ​ឥត​និយាយ​ពី​សាសនា​ទេ។ យើង​ម្នា​ក់ៗ​ចេះតែ​ចូលចិត្ត​យក​កំពស់​ខ្លួនឯង​មក​វាស់​កំពស់​មេឃ។ នេះ​មានន័យថា “មេឃ​ខ្ពស់ តែ​យើង​ម្នា​ក់ៗ​យក​កម្ពស់ខ្លួនឯង​មក​វាស់​មេឃ​”។ កម្ពស់យើង​ត្រឹមណា មេឃ​ក៏​កំពស់​ត្រឹមហ្នឹង​ដែរ។ នេះ​ជា​ការ​វិនិច្ឆ័យ​របស់​យើង​តាមរយៈ​ព្រំដែន​នៃ​ចំណេះដឹង ជាពិសេស​ចំណេះដឹង​តក្កវិជ្ជា។ អ្នក​មិនដែល​ជួប​ខ្មោច ថា “គ្មាន​ខ្មោច​” តែ​អ្នក​ធ្លាប់​ជួប​ខ្មោច ថា “មាន​ខ្មោច​”។ រី​ឯចំពោះ​បុគ្គល​ខ្លះទៀត​យល់ថា “មាន​ឬមិន​មាន តើមាន​ប្រយោជន៍អ្វី​?” តើ​បានអ្វី​ជា​ប្រយោជន៍​ពី​ការ​ដឹង​ថា​មាន ឬដឹង​ថា​មិន​មាន​?” បុគ្គល​ដែល​ថា “មាន​” ក៏​ប្រឹង​ឈ្លោះ​ជាមួយនឹង​បុគ្គល​ដែល​ថា “មិន​មាន​” ហើយ​បុគ្គល​ថា “មិន​មាន​” ក៏​ប្រឹង​ឈ្លោះ​នឹង​បុគ្គល​ដែល​ថា “មាន​”។ មាន ឬមិន​មាន គឺ​សុទ្ធតែ​ត្រូវការ​រក​ភាព​សម​ហេតុផល​មក​ពន្យល់​គ្នា​ឱ្យ​យល់។

បញ្ហា​នេះ​មិន​ខុសពី​រឿងនិទាន​ដំរី និង​មនុស្ស​ខ្វាក់ពីកំណើត​ដែល​មាន​រៀបរាប់​ក្នុង​ទ្រឹ​ស្តី​ពុទ្ធសាសនា (ត្រៃបិដក​)។ ការ​បង្រៀន​នេះ​ក៏​មាន​រៀបរាប់​ក្នុង​និកាយ​សូ​ហ្វី (Sufism​) ដែល​រឿង​នេះ​ដំណាល​ពី​មនុស្ស​ភ្នែកភ្លឺ ដែល​មិនធ្លាប់​ស្គាល់​ដំរី​ពីមុន ត្រូវ​បាន​គេ​នាំចូល​បន្ទប់​ងងឹតឈឹង ហើយ​ឱ្យ​ស្ទាប​ដំរី។ តើ​ដំរី​ដែល​អ្នកខ្លះ​ថា​ដូច​បង្គោល​ឈើ (ស្ទាប​ប៉ះចំ​ជើងដំរី​), ដូច​ជញ្ជាំង (ស្ទាប​ប៉ះចំ​ខ្លួន​ដំរី​)...តើ​ពិត​ដែរ ឬទេ​? ក្រៅតែ​ពី​ការប្រើ​ចំណេះដឹង​បែប​សន្មត វិនិច្ឆ័យ ឬពេលខ្លះ​ទៀត​ស្មាន​យក ក៏​មាន​អ្នកខ្លះ​យល់​ទ្រឹ​ស្តី​តែ​ពាក់កណ្តាល​ផង​ដែរ។ ចំណុច​នេះ ខ្ញុំ​នឹង​យក​និទាន​ក្នុង​គម្ពីរ​ដ៏​ចំណាស់​នៃ​សាសនា​ហិណ្ឌូ គឺ​គម្ពីរ វេទាន្ត [វេទន្ត​រំ - Vedanta​] ដែល​ជាទីបំផុត​នៃ​វេទ។ បរិស័ទ​ម្នាក់​ត្រូវ​បាន​គេ​មើលឃើញ​ថា​លួច​សេពសុរា​ដែល​ជា​សេចក្តី​ប៉ងប្រាថ្នា​ខាង​សាច់ឈាម ឬបំពេញ​តណ្ហា​ខាង​រូបរាងកាយ។ បន្ទាប់មក អាចារ្យ​សាសនា​បាន​ដាស់តឿន​កុំឱ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ទង្វើ​ផ្ទុយ​នឹង​គម្ពីរ​បែបនេះ។ បរិស័ទ​ដែល​សេ​ពសុ​រា​ក៏បាន​យក​ខគម្ពីរ​មក​បង្ហាញ​អាចារ្យ​ថា “លោក​អាចារ្យ​! សូម​មើល​នេះ គម្ពីរ​ចែងថា <ចូរ​សេពសុរា ហើយ​ត្រេកត្រអាល​នឹង​សុរា [...]>។ តើ​ហេតុអ្វី​មិន​អាច​សេពសុរា​បាន បើ​នេះ​ជា​ការ​ចែង​របស់​គម្ពីរ មិន​ខុស​ផង​?” លោក​អាចារ្យ​ក៏បាន​បន្លឺ “តើ​លោក​បាន​អាន​ខគម្ពីរ​ដល់​ចប់ហើយ ឬនៅ​? ខគម្ពីរ​ចែង​បន្ត​ថា <[...] បើសិនជា​អ្នក​ចង់​បំផ្លាញ​ខ្លួនឯង​>។ ខគម្ពីរ​ពេញលេញ គឺ​សរសេរ​ថា <ចូរ​សេពសុរា ហើយ​ត្រេកត្រអាល​នឹង​សុរា បើសិនជា​អ្នក​ចង់​បំផ្លាញ​ខ្លួន​អ្នក​>។ ភាព​សម​ហេតុផល ជាពិសេស​ភាសា​តក្កវិជ្ជា គឺ​មិន​គួរ​យក​មក​ប្រើ​ដើម្បី​បំភាន់​ការពិត​ទេ​”។

បើ​ស្តាប់​តែ​ម្ខាង ដោយ​លុប​ខ្លឹមសារ​ម្ខាង​ចោល គឺ​សម​ហេតុផល​បំផុត ហើយ​បុរស​ប្រមឹក​ដែល​ល្មើស​នឹង​ការ​បង្រៀន​នៃ​សាសនា ក៏​គ្មាន​កំហុស​អ្វី​ដែរ ព្រោះ​គម្ពីរ​ចែង​អ៊ីចឹង​មែន។ ប៉ុន្តែ​បើ​អាន​គម្ពីរ​ឱ្យ​ពេញលេញ គឺ​បុរស​ប្រមឹក​បាន​បកស្រាយ​គម្ពីរ​ក្នុង​ន័យ​​បម្រើ​​តែ​តណ្ហា​ខ្លួនឯង​ប៉ុណ្ណោះ ជាពិសេស​គឺបាន​លម្អៀង​មក​ខាង​ខ្លួនឯង។ ការ​គិត ការ​និយាយ និង​ការអនុវត្ត​សេចក្តី​ពិតតែ​ពាក់កណ្តាល គឺជា​រឿង​គ្រោះថ្នាក់​បំផុត។ និទាន​នេះ វា​ក៏បាន​បង្ហាញ​ពី​អំណាច​នៃ​តក្កវិជ្ជា​ផង​ដែរ ដែល​មាន​មនុស្សជា​ច្រើន​ងប់​ងល់ និង​ជឿជាក់​ថា​ខ្លួនឯង​ត្រឹមត្រូវ១០០​% (ពីព្រោះ​តែ​ចេះ​ត្រឹមតែ​ម្ខាង ដឹង​ត្រឹមតែ​ម្ខាង​...)។ អំណាច​នៃ​តក្កវិជ្ជា​នេះ​ហើយ ទើប​បង្កើត​ទៅជា​មនោគមវិជ្ជា​រហូតដល់​អ្នកខ្លះ​ស្លាប់រស់​នឹង​សេចក្តី​ប្រកាន់ ការយល់ឃើញ​របស់​ខ្លួន ប្រកាន់​ថា​គ្រូ​អញ​ត្រូវ អញ​ត្រូវ។ល។ ដោយសារតែ​បញ្ហា​នេះ​ហើយ ទើប​ខ្ញុំ​ព្យាយាម​សរសេរ​អត្ថបទ​មិនសូវ​ខ្លី ពីព្រោះ​ខ្ញុំ​ខ្លាច​សមត្ថភាព​វិនិច្ឆ័យ​របស់​អ្នកអាន​ខ្ពស់​ជាង​សេចក្តី​ពិត។ និ​យាយ​ខ្លី​ៗ យល់​ច្រឡំ​ច្រើន សន្មត​ច្រើន តែ​និ​យាយ​វែង​ៗច្រើនពេក សរសេរ​ច្រើនពេក មនុស្ស​ខ្ជិល​អាន។ ដោយ​សេចក្តី​ខ្ជិល និង​គ្មាន​សេចក្តី​ព្យាយាម​នេះ​ហើយ ទើប​អ្នកខ្លះ​ជាប់ផុង​ក្នុង​មនោគមវិជ្ជា ឈ្លោះ​គ្នា និង​ទើសទាល់​មិន​សមស្រប។ អ្នក​ដែល​ជាប់​នៅក្នុង​ទ្រុង​មាស​នៃ​គំនិត គឺ​ពុំ​មាន​សេរីភាព​ដូច​អ្នក​ដែល​រស់នៅ​ក្នុង​ព្រៃគំនិត​ដ៏​ល្វឹងល្វើយ​ឡើយ។ ប្រឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​បានផល ហើយ​ជា​ផលប្រយោជន៍​រួម។ កាត់បន្ថយ​ការ​ឈ្លោះប្រកែក​ឥតប្រយោជន៍ ហើយ​ត្រូវ​ឬខុស ឱ្យ​ប្រាកដ​ក្នុង “ការ​អនុ​វត្ត​ទ្រឹ​ស្តី​ជាក់ស្តែង​” ចុះ​!!