មនុស្សយើង ឱ្យតែនៅមានជីវិត
គឺពិតជាត្រូវការវិជ្ជា ប្រៀបដូចជាចង្កៀងឥតប្រេងពុំបាន។ ពេលយប់
ត្រូវការពន្លឺ ព្រោះពន្លឺជាអ្នកកម្ចាត់បង់នូវភាពអន្ធកា។ ពន្លឺចង្កៀងពុំអាចធ្វើឱ្យរាត្រីប្រែទៅជាពេលថ្ងៃ
តែយ៉ាងហោចណាស់
ពន្លឺដ៏តូចមួយគង់អាចបង្ហាញការពិតដែលនៅក្បែរខ្លួនយើងបាន។
ជីវិតមនុស្សយើង ទុក្ខនិងសុខប្រៀបដូចជារដូវប្រាំងវស្សា ប្រៀបដូចជាយប់និងថ្ងៃ។
ម្តងម្កាល រដូវប្រាំងអាចទៅជាមានភ្លៀងធ្លាក់បើកថ្ងៃ ហើយចួនកាល
រដូវវស្សាក៏មានកម្តៅក្តៅដូចរដូវប្រាំងដែរ។ បើយើងចេះមើលមកជីវិត
ក៏មានលក្ខណៈស្រដៀងៗគ្នាដែរ ដ្បិតម្តងសុខម្តងទុក្ខ។
ពេលខ្លះសេចក្តីសុខជាប់រហូត ឬពេលខ្លះធ្វើល្អហើយ ក៏ជួបទុក្ខទៀត
ឥតទៀងឥតទាត់ មិនសូវប្រាកដសោះ។ អំពើដែលកម្មមិនទាន់ហុចផលឱ្យ
ក៏រមែងគង់នឹងហុចផលក្នុងកាលខាងមុខ។ បើយើងយល់ពីសារប្រយោជន៍នៃវិជ្ជា
គឺវិជ្ជានឹងបង្ហាញយើងពីសភាពពិតនៃជីវិត។ ពេលណាយើងមិនយល់ពីជីវិត “ព្រះធម៌ហាក់បីដូចជាបានចូលខ្លួនមកលួងលោមអារម្មណ៍យើងរាល់ថ្ងៃ”។
កាលបើយើងវិលវល់នៅទីនេះ ជាទីដែលមានធម៌លួងលោមចិត្តរហូតបែបនេះ
វាជាសញ្ញាបង្ហាញថាយើងកំពុងត្រូវការការបបោសអង្អែលផ្លូវចិត្ត
តែមិនទាន់ជ្រាប ឬមិនទាន់អាចទទួលយកការពិតនៃជីវិតបាននៅឡើយទេ។
ខ្ញុំចង់លើកយកការប្រៀបធៀបរវាងធម៌លួងលោមចិត្ត និងការអានសៀវភៅបែបស្រាវជ្រាវមកចែករំលែក។
តើអ្វីទៅជាអំណានបែបស្រាវជ្រាវ?
ក្នុងវិធីនៃការអប់រំផ្លូវចិត្ត
បើសិនជាយើងមានជំនឿលើសាសនាណាមួយហើយ គឺយើងគួរតែឈ្មុសឈ្មុលសិក្សា អនុវត្ត
ប្រតិបត្តិនូវគោលការណ៍នៃសាសនាដែលយើងប្រកាន់យក។ នេះបង្ហាញឱ្យយើងឱ្យឃើញថា
សៀវភៅសាសនាមួយក្បាល
គឺវាមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឱ្យយើងអាចយល់ដឹងស៊ីជម្រៅពីសភាពខាងក្នុងនៃចិត្ត
យល់ដឹងពីជីវិតមនុស្ស យល់ដឹងពីទុក្ខ ដឹងហេតុនៃការកើតទុក្ខ និងដឹងពីវិធីស្វែងរកសេចក្តីសុខផ្លូវចិត្ត។
សៀវភៅសាសនានីមួយៗ គឺសុទ្ធតែមានតម្លៃស្នូល និងជាអំណោយទានដ៏ពិសិដ្ឋ
ពីព្រោះទោះយើងដើរតាមមាគ៌ាណាក៏ដោយ ក៏គង់នឹងទៅដល់ទីឋានដែលបានសុខដែរ។
ឧទាហរណ៍ បើយើងចង់ខ្លាំងខាងការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង មានសតិដឹង
មិនវង្វេងខ្លួនឯង មានករុណាធម៌ និងធ្វើឱ្យចិត្តមានអំណាច
ដែលពុំអាចមានអ្វីមកដឹកនាំបាន ឬមកញុំញីបាន
គឺត្រូវនឹកគិតដល់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ បើចង់មានអំណាចក្រៅខ្លួន
ចេះហៅខ្មោចហៅព្រាយ ចេះគ្រប់គ្រងចិត្តអ្នកដទៃ ឬពឹងអ្វីដែលនៅក្រៅខ្លួន
គឺត្រូវនឹកគិតដល់សាសនាព្រាហ្មណ៍។ វិជ្ជាគ្រប់គ្រងអំណាចក្រៅខ្លួននេះជាវិជ្ជាបាប
ព្រោះអាចបង្កកម្ម នាំជំពាក់កម្ម ធ្វើបាបសត្វលោក។ អ៊ីចឹងហើយ
ទើបសាសនាព្រះពុទ្ធហាមប្រាមមិនឱ្យរៀនវិជ្ជាទាំងនេះ ដ្បិតបង្កើតកម្ម
នាំជាប់ចំណង រវល់សងគ្នាចុះសងគ្នាឡើង រហូតដល់មានពៀរវេរារមិនងាយចប់។
តើអំណានបែបណាហៅថាស្រាវជ្រាវ? អត្ថបទនេះអាចដាក់ចំណងជើងថា
“អានឱ្យដូចអ្នកសរសេរ” ក៏បាន ឬ
“អំណានបែបស្រាវជ្រាវ” ក៏បានដែរ
ពីព្រោះអ្នកសរសេរភាគច្រើន គឺត្រូវតែជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ
ប្រៀបធៀបគោលការណ៍ ពិចារណាគំនិត គិតបង្កើតគំនិតថ្មី សំយោគលៃឱ្យត្រូវបរិបទឬកាលៈទេសៈសង្គម។
មុននឹងដល់អំណានបែបស្រាវជ្រាវ
គឺយើងត្រូវឈ្វេងយល់ពីចរិតលក្ខណៈសៀវភៅជាមុនសិន។
បើយើងចង់មានចំណេះផ្នែកយុទ្ធសាស្រ្ត គឺយើងត្រូវដឹងថា “តើបណ្តុំសៀវភៅណា
ដែលចាត់ទុកជាសៀវភៅយុទ្ធសាស្រ្ត? តើបុគ្គលណាខ្លះដែលជាអ្នកយុទ្ធសាស្រ្តល្បីល្បាញ?
តើអ្នកយុទ្ធសាស្រ្តប្រទេសណាខ្លះដែលយើងគួរសិក្សារៀនសូត្រតាម?” ការដឹងពីបញ្ហាចរិតសៀវភៅ
គឺខ្ញុំពុំសំដៅតែសៀវភៅយុទ្ធសាស្រ្តដែលនឹងលើកជាឧទារណ៍បង្ហាញខាងក្រោមនេះទេ
តែសំដៅក្នុងន័យទូទៅ គ្រប់ប្រភេទចំណេះដឹង ដោយមិនថាចំណេះដឹងទស្សនវិជ្ជា
សង្គមវិជ្ជា ប្រវត្តិវិជ្ជា នយោបាយ សាសនា សេដ្ឋកិច្ច ភាពជាអ្នកដឹនាំ
គ្រប់គ្រង...។ ខ្ញុំសុំណែនាំអ្នកប្រាជ្ញយុទ្ធសាស្ត្របុរាណដ៏ល្បីល្បាញ៣រូប
ដែលគំនិតបុគ្គលទាំងនេះត្រូវបានយកមកបកស្រាយ បំបែកទស្សនៈ និងសិក្សារៀនសូត្រសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយៗ។
ទីមួយ គឺអ្នកប្រាជ្ញឥណ្ឌា ចាណក្យ ដែលជារាជគ្រូ។ សៀវភៅរបស់ ចាណក្យ គឺ
ចាណក្យនីតិ ឬជាភាសាអង់គ្លេស “Chanakya Niti” និងសៀវភៅសំខាន់របស់ចាណក្យមួយក្បាលទៀតស្តីពីការដឹកនាំប្រទេស
គឺ “Arthaśāstra”។ ចំណែកនៅចិន
គឺមានអ្នកយុទ្ធសាស្រ្តសង្គ្រាម ស៊ុន ជឺ (Sun Tzu) ដែលមានសៀវភៅ “សិល្បសង្គ្រាម
ឬ Art of
War”។
តាមឯកសារស្រាវជ្រាវខ្លះបានបង្ហាញថាសៀវភៅនេះ
គឺមានទំនាក់ទំនងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងគំនិតដែលមាននៅក្នុងសៀវភៅរបស់អ្នកប្រាជ្ញចិត្តវិញ្ញាណ
ឡៅ ជឺ (Lao
Tzu) គឺគម្ពីរតៅតេជីង (Toa Te Ching)។
ក្រៅពីនេះ អ្នកអានអាចសាកល្បងឈ្វេងយល់ពីសៀវភៅ “អំពីសង្គ្រាម
ឬ On War” ដែលនិពន្ធដោយឧត្តមសេនីយ៍ទោជាតិព្រុស្ស៊ី
ខាល់ វុន ខ្លោវសឺវិតស៍ (Carl von Clausewitz)។
តើមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះលើការអានសៀវភៅតាមវិធីសាស្រ្តអានសៀវភៅបែបនេះ?
អ្នកអានបែបស្រាវជ្រាវ
ត្រូវចេះចាត់ក្រុមសៀវភៅដោយឡែកពីគ្នា ហើយកុំច្របល់សៀវភៅចូលគ្នា
ក្នុងកាលៈទេសៈដែលយើងមិនទាន់យល់ខ្លឹមសារខាងក្នុង
ឬគោលបំណងនៃចំណាត់ថ្នាក់សៀវភៅ។ យើងពុំគួរយកសៀវភៅនយោបាយមកលាយឡំនឹងសៀវភៅសាសនាទេ
ហើយត្រូវចែកឱ្យដាច់ចរិតលក្ខណៈគំនិតនយោបាយនិងគំនិតសាសនា។
បើយើងមិនបែងចែកឱ្យដាច់ទេ គឺយើងនឹងវង្វេងក្នុងទស្សនៈ ឬគំនិត។ ឧទាហរណ៍ សាសនានិយាយពីការថែទាំចិត្ត
តែនយោបាយនិយាយពីការថែទាំកាយ។ សាសនានិយាយពីស្ងប់
តែនយោបាយនិយាយពីល្បិចឈ្នះ។ សាសនានិយាយពីសន្តិភាព ឈ្នះខ្លួនឯង
តែនយោបាយនិយាយពីខ្លាំង ទើបឈ្នះអ្នកដទៃ។ សាសនានិយាយពីករុណាធម៌
តែនយោបាយនិយាយពីមហិច្ឆតា។ សាសនានិយាយអំពីការមិនបៀតបៀនសត្វលោកដទៃ
តែនយោបាយនិយាយពីការវាតទី មិនថាអំណាច ឥទ្ធិពល ទឹកដី...។ សាសនានិយាយពីការរួបរួមគ្នាដោយមិនបំផ្លាញគ្នា
តែនយោបាយគឺធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីរំលត់សង្គ្រាម ឬនិយាយម្យ៉ាងទៀតថា “ចង់បានសន្តិភាព
ទាល់តែធ្វើសង្គ្រាម”។ ចរិតពិតនៃអ្នកសាសនា គឺកម្រប្រទូស្ត
តែបើប្រទូស្ត ព្រោះមានចរិតនយោបាយលាយឡំក្នុងចេតនាសម្រេចគោលដៅនយោបាយ។
បុគ្គលពុំអាចស្ងប់ចិត្តខាងក្នុងបាន ក្នុងប្រទេសដែលមានសង្គ្រាមឡើយ។
បុគ្គលពុំអាចឈានដល់ការត្រាស់ដឹង ដោយពុំមានរូបរាងកាយឡើយ។
ខ្ញុំចង់សង្កត់ឱ្យធ្ងន់ថា “អ្នកប្រាជ្ញដេកពុំលក់ឡើយ
ក្នុងសម័យកាលប្រទេសមានសង្គ្រាម ប្រៀបដូចជានាគដេក [ជូកឺលៀង]
ត្រូវតែចុះពីភ្នំមកបង្រួមទឹកដី និងស្វែងរកសន្តិភាពឱ្យប្រទេសជាតិ
[ទោះមិនត្រូវកាលៈទេសៈក៏ដោយ]”។
បើយើងជាអ្នកអានចែកមិនដាច់ស្រេចរវាងចរិតសៀវភៅនយោបាយ
និងចរិតសៀវភៅសាសនាទេ ឬយកចរិតអ្នកនយោបាយមកឡាយឡំនឹងចរិតអ្នកសាសនា
គឺនឹងបង្កជម្លោះជាពុំខាន។ ការអានសៀវភៅតាមវិធីស្រាវជ្រាវបែបនេះ
គឺវានាំអ្នកអានឱ្យយល់ពីខ្លឹមសារដើមនៃសៀវភៅ។ មនុស្ស១០ ចិត្ត១០ ឬមនុស្ស១០
មានចិត្ត១០០ផងក៏មាន។ គំនិតដើមតែមួយ មិនដឹងមានមនុស្សគិតខុសៗគ្នាប៉ុន្មាននាក់ទេ។
អ៊ីចឹងហើយ ការអានសៀវភៅបែបស្រាវជ្រាវ
គឺវាអាចជួយយើងឱ្យយល់ពីគោលការណ៍នៃសៀវភៅ យល់ពីចរិតម្ចាស់ស្នាដៃដើម ដឹងពីការបកស្រាយគំនិតរបស់អ្នកចេះដឹងជំនាន់ក្រោយៗ
ហើយយើងក៏អាចមានគំនិតអ្វីផ្សេងគិតឱ្យខុសពីអ្នកដទៃ សំខាន់ឱ្យគិតបានល្អ
គិតបានត្រូវស្ថានភាព និងអាចប្រើការណ៍បាន។
ចំណុចមួយដែលអ្នកអានបែបស្រាវជ្រាវត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន
គឺប្រយ័ត្នលើការបកស្រាយ ឬការយល់អត្ថន័យខុសពីខ្លឹមសារដើម។
គ្រប់សៀវភៅដែលមានខ្លឹមសារដើម ឬជាស្នាដៃដើមទាំងអស់ សុទ្ធតែមានសៀវភៅសម្រាប់បកស្រាយឱ្យអ្នកអាន
ឬអ្នកសិក្សា អាចងាយយល់ដូចជាព្រះត្រៃបិដក មានព្រះអដ្ឋកថា ដីកា, គម្ពីរប៊ីបមានសៀវភៅសម្រាប់អធិប្បាយខគម្ពីរ,
គម្ពីរភគវទ្គីតា មានការអធិប្បាយពាក្យពេចន៍, អ៊ីស្លាមក៏ដូចគ្នាដែរ។ ដើម្បីឱ្យយើងអាចពិចារណាបានកាន់តែច្រើន
គឺយើងគួរតែមានឯកសារទាក់ទងនៅក្បែរខ្លួនច្រើន។ អត្ថបទនេះសម្រាប់ពិចារណា
ហើយក៏ពុំមានលក្ខណៈពេញលេញដែរ។ វាគ្រាន់តែជាពន្លឺតូចមួយ
ឬប្រៀបបាននឹងកម្ទេចភ្លើងតូច ដ្បិតបើដាក់លើស្លឹកឈើងាប់
វានឹងដុតកម្ទេចព្រៃទាំងមូលបាន៕
No comments:
Post a Comment