Wednesday, May 27, 2020

រឿងគតិអប់រំៈ ការភ័យខ្លាចរបស់សត្វកណ្ដុរ

មានសត្វកណ្តុរមួយក្បាលគិតតែពីសម្ងំលាក់ខ្លួនពួនអាត្មា​ ដោយសារតែភាពភ័យខ្លាចតក់ស្លុត​ជាមួយនិងសត្វឆ្មា​ ។ទេវតាឃើញហើយ​ យល់ចិត្តកើតក្តីអាណិតសត្វកណ្តុរនោះជាពន់ពេក​ ក៏ជប​ឲ្យសត្វកណ្តុរនោះក្លាយទៅជាសត្វឆ្មា​ ។

នៅពេលដែលកណ្តុរនោះក្លាយទៅជាឆ្មា​ វាបែរជាមានអារម្មណ៍ខ្លាចសត្វឆ្កែទៅវិញ​ ។ ទើបទេវតាជបវាឲ្យក្លាយជាសត្វឆ្កែ ប៉ុន្តែវាបែរត្រឡប់ទៅជាខ្លាចសត្វខ្លាទៀត​ ទើបទេវតាបន្តជបវាឲ្យក្លាយជាសត្វខ្លា​ ។ នៅពេលដែលក្លាយជាសត្វខ្លា​ វានៅតែព្រួយបារម្ភខ្លាចជួបនឹងព្រានព្រៃថ្ងៃណាមួយ ។​

ហើយនៅទីបំផុត ទេវតាក៏ជបវាឲ្យក្លាយទៅសត្វកណ្តុរដូចដើមវិញ​ ហើយទេវតាបានទូន្មានកណ្តុរនោះថា​ ទោះបីជាយើងខំជបឯងឲ្យក្លាយជាអ្វី​ ក៏ជួយឯងមិនបានដែរ​ ព្រោះតែអ្វីដែលឯងខ្វះខាតបំផុតនោះគឺភាពក្លាហានប្រឈមមុខ​តតាំងជាមួយនឹងតថភាពពិត​ ចិត្តរបស់ឯងជាសត្វកណ្តុរ ដូចនេះចូរឯងធ្វើជាសត្វកណ្តុរបន្តទៀតចុះ​ ៕

គតិអប់រំ
ភាពភ័យខ្លាច​ តែងតែនាំអ្នកទៅកាន់ភាពបរាជ័យ​ ។ មនុស្សដែលមានតែលេស​ដោះសា​ រមែងតែងតែ​មានវាសនាជាមួយនិងភាពបរាជ័យ​ ។ ភាពជោគជ័យនៃជីវិត​ រមែងតែងតែ​នៅឆ្ងាយ​សែនឆ្ងាយ​ពីមនុស្សប្រភេទនេះ ហើយនៅទីបំផុត​អ្វីដែលគេបានទទួលគឺការស្តាយក្រោយ​និងខូចចិត្ត​ ៕
-------------------------------

Cr. ព្រះចន្ទ

អំណាចបុណ្យដែលខ្លួនយើងម្នាក់ៗបំពេញហើយ


រាល់អំពើល្អ សេចក្ដីល្អ ដែលយើងគ្រប់គ្នាបានបំពេញហើយដោយកាយ វាចា ចិត្ត គឺសុទ្ធតែជាបុណ្យកុសលទាំងអស់ ។ បុណ្យនេះឯង ជាមិត្តជាប់តាមខ្លួនយើងទៅក្នុងជាតិខាងមុខ ។ បុណ្យអាចអភិសេកយើង ឲ្យបានទៅជាព្រះពុទ្ធ ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ ជាអគ្គសាវក ជាសាវកសាវិកាដ៏ល្អក៏បាន ព្រោះហេតុនោះ នៅក្នុងនិធិកណ្ឌសូត្រ ឬគម្ពីរឃ្លាំងបរិយត្តិភាគពីរ លោកសំដែងអំណាចបុណ្យថា

-បុណ្យមិនមានអ្នកអាចមកដណ្ដើមបាន
-បុណ្យជាប់តាមខ្លួនទៅគ្រប់ជំហាន
-បុណ្យនាំទៅកាន់ទេវលោក
-បុណ្យមិនជារបស់សាធារណដល់ជនដទៃ
-បុណ្យចោរនាំទៅមិនបាន
-បុណ្យធ្វើឲ្យសម្រេចនូវសេចក្ដីប្រាថ្នាទាំងពួងបាន
-បុណ្យប្រាថ្នារបស់ណារមែងបានរបស់នោះ
-បុណ្យជាពាក្យសម្បុរសល្អ
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យមានសម្លេងពីរោះ
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យមានទ្រទ្រាយល្អ
-បុណ្យធ្វើរូបល្អ
-បុណ្យ បានជាអ្នកធំ
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យមានបរិវារជាទីស្រឡាញ់
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យបានជាព្រះរាជា
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យបានឥស្សរយស
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យបានកើតជាមនុស្ស
-បុណ្យធ្វើឲ្យកើតជាទវតា
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យបានជាស្ដេចនៃទេវតា
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យបានដល់ទីរំលត់ទុក្ខ (និព្វាន)
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យមានកល្យាណមិត្ត
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យសម្រេចបានវិជ្ជា និងវិមិត្ត
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យបែកធ្លាយក្នុងបដិសម្ភិទាទាំង ៤
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យសម្រេចវិមោក្ខ ៣ វិមោក្ខ ៨
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យសម្រេចជាពុទ្ធសាវក
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យសម្រចបានជាព្រះបច្ចេកពុទ្ធ
-បុណ្យ ធ្វើឲ្យសម្រេចបានជាព្រះពុទ្ធ ។

ជីវិតរបស់បុគ្គលដែលមានបុណ្យ គឺជីវិតដែលមាននូវអ្វីៗទាំងអស់ ហើយជាជីវិតដែលពោរពេញទៅដោយសេចក្ដីសុខ មិនមែនដូចពាក្យគេថា មានលុយមានអ្វីៗទាំងអស់អស់នោះ ព្រោះលុយមិនអាចធ្វើឲ្យយើងគេចផុតពីកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់បានទេ មានតែបុណ្យប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឲ្យយើងរួចពផុតពីការកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ និងសេចក្ដីទុក្ខទាំងឡាយទាំងពួងបាន ៕

-----------------------------------------
ស្រ.ស.ភ.ឧបមាជីវិត
Cr. គោលគំនិតល្អដើម្បីជីវិត
រូបភាព ហ្វេសប៊ុក

Tuesday, May 26, 2020

៥០ គតិ គាប់ចិត្ត អ្នកមានគ្រួសារគួរអានមើល



១) គ្មានគ្រួសារណាល្អឥតខ្ចោះនោះទេ ... យើងឈ្លោះប្រកែកគ្នា ...យើងមិនព្រមយល់ចិត្តគ្នា... ឬក៏តមាត់គ្នាក្នុងពេលខ្លះ តែចុងក្រោយទៅ គ្រួសារគឺជាគ្រួសារ... ស្នេហាក៏នៅតែរក្សារសជាតិដូចដើម ។
២) ថ្ងៃណាដែលខ្លួនមានអារម្មណ៍ធុញថប់បំផុត មនុស្សដែលមិនបោះបង់ទុកយើងចោល គឺម្ដាយឪពុករបស់យើង ។
៣) ផ្ទះដែលរស់នៅហើយមានក្ដីសុខ មិនចាំបាច់ត្រូវមានផ្ទះធំ  គ្រាន់តែមនុស្សក្នុងផ្ទះមានភាពកក់ក្ដៅនៅជាមួយគ្នាបាន គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ។
៤) ភាពកក់ក្ដៅក្នុងគ្រួសារមិនចាំបាច់មានសមាជិកច្រើនរស់នៅជាមួយទេ គ្រាន់តែមនុស្សទាំងនោះចេះយល់ចិត្តគ្នា គឺបានហើយ ។
៥) ផ្ទៃមេឃ "ងងឹតបំផុត" យើងអាចមើលឃើញហ្វូងផ្កាយ "ច្បាស់បំផុត"  ហើយថ្ងៃណាដែលយើង "រងទុក្ខបំផុត" យើងអាចរកមើលឃើញថា "អ្នកណាស្រឡាញ់យើងខ្លាំងបំផុត" ។
៦) អ្នកខ្លះនៅជាមួយយើងសប្បាយរីករាយ តែដល់យើងមានទុក្ខ បែរពួកគេគ្មានពេលទំនេរ ។ អ្នកខ្លះទៀតនៅជាមួយអាចគួរឲ្យធុញទ្រាន់ណាស់ ទៅខ្លះនៅខ្លះ តែពេលណាយើងមានទុក្ខ ពួកគេក៏មកក្បែរ នៅមើលថែ មានពេលទំនេរសម្រាប់យើងរហូត ។
៧) ភាពកក់ក្ដៅដែលល្អបំផុតសម្រាប់ពួកគេគឺ ក្ដីស្រឡាញ់ពីគ្រួសារ ។

៨) អស់កម្លាំងពលំពីការងារ ត្រូវគិតគ្រប់ពេលថា នៅឯផ្ទះមានមនុស្សកំពុងរង់ចាំយើង ។
៩)ម្ដាយឪពុកធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាង​ព្រោះចង់ឃើញពួកយើងមានក្ដីសុខ ចុះពួកយើងមកអង្គុសំកុកកើតទុក្ខព្រោះអ្នកដទៃធ្វើអ្វី ។
១០) រាល់ពេលដែលមានអារម្មណ៍ពិបាក ហត្ថាទាំងពីររបស់ម៉ែមកឱបយើង នៅក្បែរយើងជានិច្ច ។
១១) ពេលដែលជួបការលំបាកខ្លាំង មនុស្សដំបូងដែលខ្លួនយើងនឹកដល់គឺ ម៉ែ ហើយទីកន្លែងដំបូងដែលចង់ទៅគឺផ្ទះ ។
១២) ការងារមានឲ្យអ្នកធ្វើអស់មួយជីវិតបាន តែកូនជាក្មេងដែលយើងឱបគេមិនបានយូរ ដូចនោះត្រូវចំណាយពេលនៅជាមួយកូន ដើម្បីផ្ដល់សេចក្ដីសុខ នោះគឺជាការតាំងនៅជាមួយអ្នកនិងកូនអ្នកអស់កាលនិច្ច ។
១៣) គ្រួសារគឺជារឿងដែលមានទំនាក់ទំនងស្នេហា ក្ដីព្រួយបារម្ភ ការជួយឈឺឆ្អាល និងការរស់ដើម្បីគ្នានិងគ្នា ក្នុងពេលមានក្ដីសុខ និងទុក្ខលំបាក ។
១៤) សុខុដុម​ចាប់ផ្ដើមពីខាងក្នុងគ្រួសារទៅ ។
១៥) អារម្មណ៍ដែលល្អបំផុតក្នុងលោកគឺការដែលដឹងថា គ្រួសារកំពុងញញឹមដោយសារយើង ។
១៦) សុខអ្វីមិនស្មើម្ដាយឪពុកនិងកូននៅព្រមទល់មុខគ្នា ។
១៧) ជីវិតគូមិនមែនសប្បាយរីករាយរាល់ថ្ងៃទេ សូមត្រឹមតែកុំបោះបង់ចោលគ្នាក្នុងថ្ងៃដែលជួបភាពទុក្ខលំបាកបានហើយ ។
១៨) គ្រួសារដូចជាដើមរុក្ខា យើងអាចតោងកាន់នៅមួយមែកមួយទិសម្នាក់ក៏ដោយ សូមកុំភ្លេចថា យើងបានធំធាត់ឡើងដោយសារដើមនិងឫសឈើមួយដើមនេះ ។
១៩) ពាក្យថា គ្រួសារ គ្មានពាក្យថា របស់អូន ឬរបស់បងទេ មានតែពាក្យថា របស់យើងទាំងអស់គ្នា ។
២០) ទោះបីមានការហត់នឿយអស់កម្លាំងពីកន្លែងការងារ តែក៏មានមនុស្សនៅឯផ្ទះចាំផ្ដល់កម្លាំងចិត្តដែរ ។

២១) មិនដឹងថា ខ្លួនអាចមើលថែបានល្អប៉ុនណា តែខ្លួនសន្យាថា ខ្លួននឹងមើលថែគ្នានិងគ្នាឲ្យល្អបំផុតរហូត ។
២២) ការមានគ្រួសារដែលមានសេចក្ដីសុខ ប្រៀបដូចការបានឡើងឋានសួគ៌នៅជាតិខាងមុខ ។
២៣) ក្នុងថ្ងៃដែលជួបការលំបាក មនុស្សដែលមិនបោះបង់យើងចោលប្រាកដនោះ គឺម្ដាយឪពុករបស់យើងហ្នឹងឯង ។
២៤) មិនចាំបាច់ស្វែងរកស្នេហាស្មោះ ព្រោះតាំងពីខ្លួនកើតចេញពីផ្ទៃអ្នកម្ដាយមក ខ្លួនបានទទួលវារួចរាល់អស់ហើយ ។
២៥) កូនគឺវត្ថុដែលមានជីវិតដែលប៉ិនរំអ៊ួយបំផុត ឫទ្ធិខ្លាំងបំផុត សំឡេងខ្លាំងបំផុត អស់ប្រាក់កាសច្រើនបំផុតដោយមិនដឹងខ្លួន តែក៏សំខាន់បំផុត និងស្រឡាញ់បំផុតដែរ ។
២៦) ប្រឹងធ្វើការងារចង់រកកល់ឆ្កួត ព្រោះតែនៅខាងក្រោយគឺ គ្រួសារ ។
២៧) ច្រណែនឪដែលមានស្រ្ដីស្អាតល្អម្នាក់ដូចជាម៉ែ ហើយច្រណែនម៉ែដែលបានជួបបុរសស្អាតសង្ហារម្នាក់ដូចជាឪ ។
២៨) មានកូនតែម្នាក់ធ្វើឲ្យអ្នកបានក្លាយជាឪម៉ែ មានកូនពីរនាក់ធ្វើឲ្យអ្នកក្លាយជាកម្មការ ។
២៩)  ក្នុងគ្រួសារយើង បើមានកូនជាមនុស្សប្រក្រតីម្នាក់ សរបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា កូននោះត្រូវទទួលមកចិញ្ចឹម ។

៣០) តើអ្នកបានស្គាល់គ្រួសារខ្លួនឯងច្បាស់ហើយឬនៅ នៅពេលអ្នកប្រាប់ថា តើអ្នកណាកំពុងដើរចុះពីកាំជណ្ដើរដោយស្ដាប់ពីស្នូរជើង?
៣១) ចង់ឲ្យមនុស្សក្នុងគ្រួសារនិយាយគ្នាទល់មុខដែរទេ ? គ្រាន់តែបិទ WiFi ហើយ អង្គុយរង់ចាំក្នុងបន្ទប់ដែលយើងផ្ដាច់ WiFi នោះក៏បាន ។
៣២) កាលនៅក្មេង ចង់ទិញរបស់ឲ្យម៉ែ តែថាគ្មានប្រាក់ ។  ពេលធំឡើងមានការងារធ្វើមានប្រាក់ហើយ តែថា គ្មានពេល ។ បន្ទាប់ពីមានប្រាក់ច្រើនឡើង មានពេលច្រើនឡើង ចង់មើលថែម៉ែ តែថា..គ្មានវត្តមានរូបម៉ែមើលថែឡើយ ។
៣៣) អ្នកដទៃ ទោះល្អប៉ុនណា មិនបារម្ភយើងស្មើនឹងមនុស្សក្នុងគ្រួសារឡើយ កុំល្អជាមួយអ្នកខាងក្រៅភ្លេចអ្នកខាងក្នុង ព្រោះដល់ពេលជីវិតខ្លួនត្រូវជួបភាពមួហ្មង មានតែមនុស្សក្នុងគ្រួសារទេដែលនៅក្បែរ ។
៣៤) កុំគិតដល់ម៉ែនៅពេលខ្លួនជួបការលំបាក កុំគិតដល់ឪចំពេលខ្លួនឯកា ព្រោះម៉ែនិងឪជាអ្នកផ្ដល់កំណើត ចូលគិតដល់លោកគ្រប់ពេលវេលា ។
៣៥) មាត់ដែលធ្លាប់រអ៊ូជេរស្ដីថា គឺមាត់តែមួយដែលប្រើលួងលោមចិត្ត ដៃដែលធ្លាប់តែល្អ គឺដៃតែមួយដែលជួយរុំរបួសឲ្យ ពេលដែលខ្លួនដួលម្ដងៗ ។

៣៦) ពេលអ្នកធំឡើងដឹងក្ដី អ្នកនឹងយល់ថា មានតែម៉ែនិងពុកប៉ុណ្ណោះ ដែលស្រឡាញ់អ្នកមិនចេះរីងស្ងួត ។
៣៧) យើងនឹងនឿយហត់ប៉ុនណា ក៏នៅតិចជាងការហត់នឿយរបស់ម៉ែនិងឪ ដែលចិញ្ចឹមឲ្យខ្លួនរស់រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ ។
៣៨) ម៉ែនិងឪគឺជាឫសគល់នៃជីវិត បើមិនការថែទាំបំប៉នឫសនេះទេ ជីវិតពិបាកនឹងរីកចម្រើនដែរ ។
៣៩) ម៉ែនិងពុកក៏មានបេះដូង រាងកាយមិនមែនជាគ្រឿងចក្រ ម៉ែនិងពុកក៏ចង់សម្រាក តែខ្លាចកូនៗជាទីស្រឡាញ់ មិនមានរបស់ស៊ីចុកគ្រប់គ្រាន់ ។
៤០) ពេលខ្លួនបានសាករកលុយចាយវាយ បែបមិនពឹងពាក់រកម៉ែមួយកាក់មួយសេន ខ្លួនមានសេចក្ដីសង្ស័យថាកន្លងមកម៉ែធ្វើការយ៉ាងម៉េចខ្លះដល់ថ្នាក់អាចចិញ្ចឹមកូនៗឲ្យរស់ស្រួលសប្បាយបានយ៉ាងនេះ ។

៤១) អ្នកដទៃអាចប្រាប់ថា ខ្លួនអ្នកគ្មានតម្លៃ តែម៉ែនិងឪប្រាប់យើងជានិច្ចថា កូនមានតម្លៃបំផុតក្នុងជីវិតម៉ែនិងឪ ។
៤២) ពាក្យថា គ្រួសារខ្លះ ក៏មិនមែនប្រែថា ស្រឡាញ់គ្នាដែរ តែត្រូវទ្រាំនៅទាំងស្អប់ដល់ឆ្អឹង ។
៤៣) រឿងដែលពិបាកជាងការឲ្យអភ័យ តើគួររស់នៅបន្តយ៉ាងណាឲ្យទំនុកចិត្តនោះ ត្រឡប់មករកដូចដើមវិញ ។
៤៤) ខ្លាចការផ្លាស់ប្តូទៅធ្វើអ្វី ក្នុងពេលដែលអ្វីៗត្រូវផ្លាស់ប្ដូរជានិច្ច។
៤៥)  ទឹកហូរផ្លាស់ប្ដូរចិត្តត្រី លុយនិងពេលវេលាផ្លាស់ប្ដូរចិត្តមនុស្ស ។

៤៦) កុំអាលសន្មតថាជីវិតនេះលំបាក ជួនកាលអាចជាចំណុចផ្លាស់ប្ដូរឲ្យជីវិតជួបនូវអ្វីថ្មីមួយ និងល្អជាងហ្នឹង ។
៤៧) មនុស្សដែលចង់រស់នៅជាមួយទោះយកជើងធ្លាក់យ៉ាងណាក៏មិនចេញ មនុស្សខ្លះមិនចង់នៅជាមួយទោះយកដៃទៅក្រាបសំពះបាតជើងយ៉ាងណាក៏មិននៅ ។
៤៨) ទំនុកចិត្តដូចជាក្រដាស បើវាខ្ទក់ឬរហែកហើយ ប្រហែលរកឱកាសដូចដើមមិនបាន ។
៤៩) ពាក្យសន្យាមិនបានធ្វើឲ្យស្នេហាគង់វង់យូរអង្វែងឡើយ  តែវាធ្វើឲ្យខ្លួនឈឺចាប់លើសដើម ចៃដន្យក្នុងពេលអ្នកណាមួយ មិនរក្សាវា ។

៥០) ទ្រាំរស់នៅដើម្បីកូន បានសួរកូនហើយឬនៅ?

----------------------------------------------
Cr. គោលគំនិតល្អដើម្បីជីវិត


Monday, May 25, 2020

ភាសិតអមរូបភាពទាំង ២៣ បានមកពីជុំវិញពិភពលោក


សុភាសិតទាំង២៣មកពីប្រទេសជុំវិញពិភពលោកបង្កប់អត្ថន័យឆ្លុះបញ្ចាំងពីសង្គមមនុស្សលើពិភពលោកត្រូវគ្មានខុសត្រង់ណាទេ ពីប្រទេសកេនយ៉ា ស៊ុយអែតរហូតដល់ប្រទេសអេត្យូពី និងរុស្ស៊ី ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាសុភាសិតដ៏មានន័យនៅជុំវិញពិភពលោក ដែលអ្នករចនានៅទីក្រុងម៉ានឆេសស្ទើរឈ្មោះ James Chapman បានប្រែសម្រួលជារូបភាព ។

 
១) នៅពេលដំរីប្រយុទ្ធគ្នា ស្មៅឯណោះទេដែលជាអ្នករងគ្រោះ (កេនយ៉ា)
    មានន័យថា ៖ នៅពេលពួកមានអំណាចប្រយុទ្ធគ្នា អ្នកតូចតាចឯណោះទេដែលជាអ្នករងគ្រោះ ។ ខែ្មរយើងថា ដំរីជល់គ្នា ងាប់ស្រមោចសង្អារ ។ មួយទៀតថា ដំរីជល់គ្នា ងាប់ស្មៅចិញ្ចៀន ។


២) ខ្នើយគឺជាអ្នកផ្តល់ប្រឹក្សាល្អបំផុត (ស៊ុយអែត)
មានន័យថា ៖ ដេកនៅលើបញ្ហាហើយចាំមើលថាតើអ្នកមានអារម្មណ៍យ៉ាងណានៅពេលព្រឹក ។


៣) កន្លែងរអិលមិនស្គាល់សូម្បីតែស្តេច (កេនយ៉ា)
មានន័យថា ៖ បើទោះជាមនុស្សមានអំណាចកម្រិតណា ពួកគេក៏នៅតែជាមនុស្សធម្មតា ។


៤) ប្រសិនបើពិភពលោកទាំងមូលជន់លិច វាមិនមែនជាបញ្ហាសម្រាប់សត្វទាឡើយ (តួកគី)
មានន័យថា ៖ រឿងដែលអាក្រក់សម្រាប់អ្នក មិនមែនអាក្រក់សម្រាប់មនុស្សរាល់គ្នាឡើយ ។


៥) កង្កែបក្នុងអណ្តូងមិនបានដឹងពីសមុទ្រដ៏ធំល្វឹងល្វើយឡើយ (ជប៉ុន)
មានន័យថា ៖ មានរឿងជាច្រើនទៀតបានកើតឡើង សូមព្យាយាមមើលរូបភាពដែលធំ ។


៦) ដើម្បីរស់ជាមួយឆ្កែចចក អ្នកត្រូវតែលូឱ្យដូចពួកវា (រុស្ស៊ី)
មានន័យថា ៖ ក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់ ត្រូវព្យាយាមបត់បែនតាមកុំបីខាន ។ ខ្មែរយើងថា ចូលស្ទឹងតាមបទ ចូលស្រុកតាមទេស ។


៧) មានដំឡូងស្អុយនៅគ្រប់ការ៉ុង (វែល)
មានន័យថា ៖ គ្រប់សង្គមមនុស្សតែងតែមានមនុស្សអាក្រក់ ។

៨) ធុងទទេគោះឮសំឡេងខ្លាំង (អ៊ីស្លង់)
មានន័យថា ៖ មនុស្សនិយាយប្រូកប្រាជ្ញច្រើនធ្វើដូចខ្លួនឯងដឹងគ្រប់អ្វីៗទាំងអស់ តាមពិតគ្មានដឹងអ្វីទេ ។

៩) នៅពេលសំណាញ់ពីងពាងសហការគ្នា ពួកវាអាចចងតោមួយក្បាលបាន (អេត្យូពី)
មានន័យថា ៖ ជាមួយការងារជាក្រុម អ្នកតូចអាចបង្ក្រាបអ្នកធំបាន ។ ខ្មែយើងថា ចង្កឹះមួយគេកាច់បាក់ ចង្កឹះមួយបាច់គេកាច់មិនបាក់ឡើយ ឬថាខ្សែអំបោះមួយសរសៃឆ្មារៗ រួមគ្នាអាចចងជាប់ខ្លាមួយបាន ។

១០) ពងមាន់គិតថា វាឆ្លាតជាងមេមាន់ (ប៉ូឡូញ)
មានន័យថា ៖ មនុស្សវ័យក្មេងគិតថា ពួកគេដឹងអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ។

១១) បើដួល ៧ ដង លើកទី ៨ ត្រូវងើបឡើង (ជប៉ុន)
មានន័យថា ៖ កុំទុកឱ្យបរាជ័យទាញអ្នកថយក្រោយ ។

១២) ផ្លែឈើចេញពីដើមតែមួយមានរសជាតិខុសគ្នា (ចិន)
មានន័យថា ៖ សមាជិកពីគ្រួសារតែមួយមានបុគ្គលិកលក្ខណៈខុសគ្នា ។

១៣) អ្នកព្យួរស្រែដ៏ពូកែអាចព្យួរបានសូម្បីជាមួយសត្វក្ងាន (លីទុយអានី)
មានន័យថា ៖ កម្មករល្អអាចធ្វើការងាររបស់ពួកគេ សូម្បីតែជាមួយជាមួយឧបករណ៍អន់ៗ ។

១៤) ខ្លាឃ្មុំនិងអ្នកប្រមាញ់ខ្លាឃ្មុំមានគំនិតខុសគ្នា (ន័រវែស)
មានន័យថា ៖ ការខ្វែងគំនិតគ្នាខ្លះមិនអាចដោះស្រាយបានទេ ។

១៥) ពុកចង្ការមិនអាចធ្វើឱ្យអ្នកក្លាយជាទស្សនវិទូទេ (អ៊ីតាលី)
មានន័យថា ៖ អ្នកមិនអាចវាយតម្លៃមនុស្សតែសំបកក្រៅបានទេ ។

១៦) ពួកបិសាចតែងយកកាដូរបស់ពួកវាទៅវិញ (អ៊ុយក្រែន)
មានន័យថា ៖ អ្វីដែលបានមកស្រួល ទៅវិញក៏ស្រួលដែរ ។ គ្មានអ្វីស្ថិតស្ថិរជានិរន្តរ៍ឡើយ ។


១៧) ភាពស្រេកឃ្លាន ទឹកជ្រលក់ល្អបំផុត (រមាំងបុរាណ)
មានន័យថា ៖ ពេលអ្នកឃ្លានអ្វីៗក៏ឆ្ងាញ់ទាំងអស់ ឬខ្មែរយើងថា ឃ្លានឆ្ងាញ់ស្រឡាញ់ស្អាត ។


១៨) ឆ្មាដែលពាក់ស្រោមដៃ មិនអាចចាប់កណ្ដុរបានទេ (Gaelic)
មានន័យថា ៖ ការប្រយ័ត្នប្រយែង និងសុភាព មិនបានជួយដោះស្រាយបញ្ហាគ្រប់យ៉ាងទេ ។


១៩) បោះចោលវាជាមួយបែតមែន (ហ្វីលីពិន)
មានន័យថា ៖ យើងមិនអាចចាត់ការអ្វីដោយខ្លួនឯងបានគ្រប់រឿងទេ បញ្ហាខ្លះ អាចត្រូវរកវីរបុរសឲ្យមកជួយដោះស្រាយហើយ ។


២០) ពោះដែលឃ្លានគ្មានត្រចៀកទេ (បារាំង)
មានន័យថា ៖ អ្នកគ្មានចិត្តសមាធិឡើយ បើមិនមានអាហាទ្រាប់ពោះ ។


២១) សៀវភៅក៏ដូចជាសួនដែលអាចយកដាក់កាបូបបាន (ចិន)
មានន័យថា ៖ មានពាក្យពេចន៍ល្អៗច្រើនណាស់ត្រូវបានសរសេរចូលទៅក្នុងសៀវភៅ ។


២២) បុគ្គលដែលជីកអន្លុងសម្រាប់អ្នកដទៃ ច្រើនតែខ្លួនឯងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងនោះ (រ៉ូម៉ានៀ)
មានន័យថា ៖ ប្រសិនបើធ្វើមិនល្អដាក់អ្នកដទៃ វានឹងត្រឡប់មករកខ្លួនវិញ ឬខ្មែរយើងថា ឈាមស្រែកស្បែកហៅ ។

២៣) កូនជាងស្លាបព្រា ច្រើនបានស្លាបព្រាអាក្រក់ (អាយឡែន)
មានន័យថា ៖ អ្នកខ្លះលះបង់មនុស្សជិតស្និទ្ធ ក្នុងខណៈពេលដែលជួយអ្នកដទៃ ឬខ្មែរយើងថា របស់ល្អ របស់ធំ របស់ស្អាត ច្រើនតែទុកលក់ ចំណែករបស់អន់ របស់តូចតាច របស់អាក្រក់ ច្រើនតែទុកប្រើ ទុកហូបខ្លួនឯង ៕

------------------------------------
Cr.គោលគំនិតល្អដើម្បីជីវិត



២៥០០ ឆ្នាំជាងមកហើយ នៅមិនទាន់មានវិទ្យាសាស្ត្រណា អាចពិសោធរកឃើញកំហុសក្នុងការបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ទេ



២៥០០ ឆ្នាំជាងមកហើយ នៅមិនទាន់មានវិទ្យាសាស្ត្រណាមួយ អាចពិសោធបានថា ទ្រឹស្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ខុស សូម្បីមួយប្រការនោះ ។ ព្រះធម៌ ៨៤, ០០០ ព្រះធម្មក្ខន្ធ មានប្រការណាដែលថាខុស ទាំងនោះគឺជាតម្លៃបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ។

បញ្ញរបស់ព្រះពុទ្ធ

អាត្មាយល់ឃើញថា រឿងបញ្ញានេះ យើងមិនចាំបាច់ទៅយករឿងរបស់បរិទេសដែលមានល្អខ្លះ មានអាក្រក់ខ្លះ  តែចង់ពន្យល់ថា ប្រព័ន្ធផ្សេងៗ ទស្សនៈផ្សេងៗរបស់ពួកបស្ចឹមលោកនោះ ចាំទុកឲ្យច្បាស់ថា ជាទស្សនៈនៃគំនិតរបស់មនុស្ស បុថុជ្ជន ពុំមែនជាទស្សនៈដែលកើតឡើងពីបញ្ញារបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ដែលជាបញ្ញាសកល និងស្គាល់ជីវិតតាមសភាវសច្ចទេ   

ការដែលយល់ថា ប្រព័ន្ធគំនិតដែលគេប្រកាន់ថា មុតស្រួចបំផុតរបស់ប្រទេសខាងលិចនោះ ដូចយ៉ាង កាលម៉ាក្ស( Karl Marx )  ហ្វ្រយ( Sigmund Freud )  ជាដើម មិនប៉ុន្មានឆ្នាំក៏រលត់បាត់បង់អស់ តែរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ស្ទើរទាំងអស់ ២,៥០០ ឆ្នាំជាងមកហើយ នៅមិនទាន់មានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រណាមួយដែលអាចពិសោធបានថា ទ្រឹស្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ទាំងនោះខុស សូម្បីតែមួយប្រការ ។

 ព្រះធម៌ ៨៤, ០០០ ធម្មក្ខន្ធ

៨៤, ០០០ ធម្មក្ខន្ធ មានប្រការណាដែលខុស ទាំងនេះគឺជាតម្លៃរបស់ពាក្យបង្រៀនចេញអំពីព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ។ ពីរពាន់ប្រាំរយឆ្នាំកន្លងមកហើយ នៅមិនទាន់មានអ្នកណាអាចពិសោធរកឃើញថា ទ្រឹស្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធខុសភ្លាត់ ឃ្លាតចាកពីការពិត សូម្បីតែមួយប្រការ ។ ប្រសិនបើយើងធៀបជាមួយអ្នកប្រាជ្ញដទៃ ឬសាស្ដាចារ្យដទៃ នឹងមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពីភាពខុសគ្នា ក្នុងសម័យបុរាណនោះ អ្នកប្រាជ្ញដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញបំផុតរបស់បស្ចឹមលោក ដូចជា អារីស្ដូត ជាដើម ។

តាមពិត គោលទស្សនៈរបស់អារីស្តូតក្នុងកម្រិតសីលធម៌ ឬចរិយធម៌គួរឲ្យចង់សិក្សា ព្រោះមានរឿងជាច្រើនដែលមានខ្លឹមសារស្រដៀងជាមួយទ្រឹស្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ តែប្រសិនបើយើងបានអានទស្សនៈរបស់អារីស្តូតទាំងអស់នុ៎ះ ប្រហែលមានកូនចិត្តថា មានប្រការខ្លះអាចមិនមែន ឬថាមានប្រការខ្លះទៀតដែលមនុស្សក្នុងយុគសម័យនេះ យកការជឿមិនបាន ។

ឧទាហរណ៍ ក្នុងការសរសេររឿងគោលនយោបាយ ទស្សននយោបាយ អារីស្តូតប្រាប់ថា មនុស្សដែលកើតក្នុងលោកនេះ មានពីរប្រភេទ ។ ប្រភេទទី១ គឺជាប្រភេទមនុស្សដែកកើតមកធ្វើចៅហ្វាយនាយ កើតឡើងព្រមធ្វើជានាទីចៅហ្វាយនាយ ។ ប្រភេទទី២ គឺប្រភេទមនុស្សកើតមកសម្រាប់ធ្វើជាទាសករ គឺវាមានធម្មជាតិបែបហ្នឹងស្រាប់ កើតឡើងមកត្រូវធ្វើជាទាសករគេអ៊ីចឹង 

ដូចនោះ សង្គមរបស់មនុស្សយើងមានទាសករ មិនមែនជារឿងខុសឡើយ វាជារឿងត្រឹមត្រូវហើយ ព្រោះពួកគេកើតមកដើម្បីធ្វើជាទាសកររបស់ចៅហ្វាយនាយទាំងឡាយ ហ្នឹងហើយគឺជាគំនិតរបស់អ្នកប្រាជ្ញដែលពូកែបំផុតរបស់បស្ចឹមលោក ។

កាលកន្លងមកច្រើនឆ្នាំ មានអ្នកប្រាជ្ញម្នាក់ទៀត គឺ ដេកាត ដែលមានផលចំពោះសង្គមបស្ចឹមលោកណាស់ ។ ដេកាត ប្រកាន់គោលជំហរថា សត្វតិរច្ឆានទាំងឡាយ គ្មានវេទនា មិនមានអារម្មណ៍ ប្រសិនបើមានវេទនា សត្វយំ គ្មានន័យ ។ ប្រសិនបើយើងប្រកាន់ថា សត្វឈឺចាប់ នោះគ្រាន់តែជាឧបាទានរបស់យើងប៉ុណ្ណោះ មានតែមនុស្សប៉ុណ្ណោះដែលមានវេទនាកើតឡើង ។

ឧទាហរណ៍ របស់អ្នកប្រាជ្ញបស្ចឹមលោកត្រឹមតែពីរនាក់ នៅមានច្រើនជាងនេះទៀត តែបើប្រៀបធៀបជាមួយទ្រឹស្តីបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ក្នុងគំនិតរបស់អាត្មា មិនមានកន្លែងណា ចំណុចណាដែលប្រាប់យើងថា ទ្រឹស្ដីទាំងអស់នោះហួសសម័យកាលហើយ ។

ការនេះ ប្រហែលជាគំនិតមនុស្សក្នុងសម័យនោះក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា  ត្រឹមតែមនុស្សក្នុងសម័យនេះទទួលយកមិនបាន អ្នកខ្លះក៏នៅប្រកាន់តាមនោះដូចគ្នា  ដោយប្រកាន់ជឿថា ទ្រឹស្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ពាក់ព័ន្ធជាមួយរឿងវិលវល់កើតស្លាប់ៗ  ដែលជាប្រព័ន្ធជំនឿរបស់មនុស្សក្នុងសម័យនោះ ៕

------------------------------------
Cr. V. Chayasaro
សូមអរគុណលោក  liekr
ប្រែ. គោលគំនិតល្អដើម្បីជីវិត

២០ គតិអប់រំរបស់ម៉ែចំពោះកូនស្រី



កូនៗធំឡើងព្រមជាមួយនឹងពាក្យបង្រៀនទូន្មានប្រៀនប្រដៅរបស់ពុកនិងម៉ែ មិនថាកន្លងទៅយូរប៉ុនណា យើងនៅបន្តបណ្ដុះដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយៗទៀត ព្រោះក្នុងក្រសែភ្នែករបស់លោក យើងនៅតែជាក្មេងរហូត  ។ ការនេះកើតឡើងដោយសារការព្រួយបារម្ភ ដែលមនុស្សទទួលបានឋានៈថាជាឪពុកម្ដាយនេះឯង ។  ការនេះអាចជឿបានថា ស្ទើរតែគ្រប់មនុស្សដែលបានអាន និងស្ដាប់ពាក្យពេចន៍របស់ម៉ែដែលបានបង្រៀនទូន្មានប្រៀនប្រដៅមកនោះ ប្រហែលយើងគ្រប់គ្នាយល់រឿងដែលពួកគាត់កំពុងនិយាយនោះគឺពាក្យរអ៊ូរទាំរបស់ពួកគាត់ទៅវិញ ។ ម្លោះហើយ ពួកយើងស្ដាប់ខ្លះ មិនស្ដាប់ខ្លះ តាមពិតអ្វីដែលពួកគាត់កំពុងនិយាយនោះ សុទ្ធតែជីវិតដែលពួកគាត់ធ្លាប់ហែលឆ្លងកាត់មកហើយ នៅឡើយតែយើងមិនទាន់បានជួប ។

នៅពេលណាមួយដែលពួកយើងដើរឆ្លង់កាត់លើចំណុចនេះ យើងនឹងនឹកឃើញថា រឿងហ្នឹងអ្នកម៉ែធ្លាប់បានទូន្មានយើងមកហើយ គ្រាន់តែយើងមិនបានយកត្រចៀកស្ដាប់គាត់ប៉ុណ្ណោះ ។ កិច្ចនេះ ធ្វើឲ្យគេហ.គោលគំនិតល្អដើម្បីជិវិត លើកយកមកសរសេរចុះផ្សាយ ទុកជាគ្រឿងដាស់តឿនចិត្តកូនៗ ជាពិសេសកូនស្រីៗ ដែលមានបំណងចង់សម្រេចកិច្ចការអ្វីមួយ ឬកំពុងស្វែងរកចំណុចល្អៗ សម្រាប់អបស្ទបចិត្តគំនិតខ្លួនបន្ត ។ ដូចនេះ គោលគំនិតល្អដើម្បីជីវិតក៏សម្រេចចិត្ត លើកយក២០គតិអប់រំរបស់ម៉ែមកសរសេរចុះផ្សាយ ក្រែងលោបានជាគំនិត ប្រទីបបំភ្លឺចិត្តដល់កូនស្រីៗគ្រប់គ្នាបាន ។ ២០ គតិអប់រំរបស់ម៉ែចំពោះកូនស្រី ដូចមានសេចក្ដីខាងក្រោម ៖ 

១) កូនអើយខ្លួនម៉ែមិនត្រូវការក្ដីស្រឡាញ់ពីកូនច្រើនក៏បាន
គ្រាន់តែកូនស្រឡាញ់ខ្លួនឯងឲ្យបានច្រើន គឺវាគ្រប់គ្រាន់ហើយ
(មិនថាកូនស្រឡាញ់អ្នកណាទេ បើស្រឡាញ់គេច្រើន កូនក៏ត្រូវស្រឡាញ់ខ្លួនឲ្យបានច្រើនដូចគ្នា  មិនដូចនោះទេ អ្នកដែលឈឺចាប់ខ្លាំងគឺរូបកូនហ្នឹងឯង )។

២) កិត្តិនាម និងកិត្តិយសរបស់កូន ត្រូវរក្សាទុកឲ្យបានល្អ
(ទោះបីមានអ្នកណាមកបំផ្លាញកិត្តិនាម និងកិត្តិយសរបស់យើងក៏មិនថ្វី តែកូនកុំបំផ្លាញកិត្តិនាម និងកិត្តិយសរបស់កូនខ្លួនឯង កូនត្រូវរក្សាវាទុកឲ្យបានល្អណ៎ាកូន) ។

៣) កុំគិតពឹងនរណាណ៎ាកូន
(ពេលណាដែលយើងពឹងពាក់លើគេពេក កូនត្រូវបង្ការចិត្តទុកសម្រាប់នៅពេលណាដែលពឹងគេមិនបាន ហើយអ្វីគ្រប់យ៉ាងកុំពឹងគេណ៎ាកូន) ។

៤) លុយការប្រើចាយវាយមិនស្រណុកចិត្តស្មើនឹងលុយរបស់យើងទេណ៎ា
(បើកូនមានលុយច្រើនចាយ ដោយការកើតទុក្ខក៏គួរឈប់ចាយ មិនមានលុយអ្វីចាយទៅមានក្ដីសុខជាងចាយលុយខ្លួនឯង ដែលខ្លួនរកមកបាននោះទេ) ។

៥) ធ្ងន់យកស្រាលស៊ូ
(ប្រសិនបើកូនធំឡើង មិនថាកូនទៅជួបជាមួយបញ្ហាអ្វីទេ កុំរាថយ កុំអស់សង្ឃឹម ឬឈប់បន្តដំណើរ បើវាធ្ងន់ចូរយកស្រាលស៊ូ មិនថាបញ្ហានោះជាបញ្ហាអ្វីឡើយ) ។

៦) កុំត្រចៀកស្រាល
(មនុស្សច្រើនណាស់ អ្នកខ្លះក៏មានបំណងល្អដាក់កូន តែអ្នកខ្លះទៀតក៏មានបំណងអាក្រក់ដាក់កូន ។ អ្វីដែលកូនត្រូវធ្វើគឺ កុំស្ដាប់ត្រចៀកម្ខាងចេញពីត្រចៀកម្ខាងទៀត កុំធ្វើជាត្រចៀកស្រាលគេថាអ្វីក៏ជឿស្ដាប់គេស្លុងតាមនោះទៅ) ។

៧) ចូរវាយតម្លៃខ្លួនឯងឲ្យឃើញ
(ពេលណាក៏ដោយដែលមានមនុស្សចូលមក ឬកូនត្រូវការមានគេ ចូរកូនសម្លឹងគយគន់រំពៃរ៍រកឲ្យឃើញថា តើខ្លួនគួរនៅជាមួយ ឬមិន ? មិនខុសពីយើងដើរផ្សារទេ ដូចជាយើងជ្រើសរើសទិញរបស់របរត្រូវល្អ តម្លៃនោះសមរម្យ ទើបកូនសម្រេចចិត្តទិញវា) ។ 

៨)ឲ្យអភ័យ អ្វីដែលកូនត្រូវឲ្យ 
(មិនថាគេល្អឬអាក្រក់ដាក់កូនទេ តែអ្វីដែលកូនត្រូវមានគឺ ការអត់ឱនឲ្យគេ ។ ចាំណ៎ាកូន ! ការអត់ឱននេះ វាធ្វើឲ្យកូនកើតមានក្ដីសុខក្នុងចិត្ត) ។

៩) កូនត្រូវចេះសុំទោស និងអរគុណនេះឲ្យបាន
(មិនថាកូនទៅដល់ទីណា នៅទីណាក៏ដោយ កូនត្រូវចេះពាក្យថា អរគុណ និងពាក្យសុំទោស កូនត្រូវចងចាំពាក្យទាំងពីរនេះឲ្យបានថ្នឹករត់មាត់ ។ បើកូនចេះប្រើពាក្យទាំងនេះគ្រប់ស្ថានភាព នោះកូនម៉ែនឹងមានមនុស្សគេអាណិតអាសូរ ជួយយកអាសាច្រើន) ។

១០) បើខុសធ្វើជាថ្មី
(ម៉ែតែងនិយាយជារឿយៗថា មិនថ្វីទេ អ្វីគ្រប់យ៉ាងតែងតែមានខុសភ្លាត់ខ្លះហើយ គ្រាន់តែកូនអាចចាប់ផ្ដើមធ្វើវាឡើងវិញ អ្វីដែលវាខុស សូមកូនទុកវាធ្វើជាមេរៀនសម្រាប់កិច្ចការរបស់កូនបន្តទៀតចុះ) ។

១១) មានការជួបតែងមានការបែក
(ត្រៀមធ្វើចិត្តទុកឲ្យហើយណ៎ាកូន កាលណាមានការជួប កាលនោះក៏មានការបែក កុំទៅខូចចិត្តជាមួយវាធ្វើអ្វី ព្រោះនេះជាសច្ចភាពរបស់រឿងក្នុងលោក )។

១២) បើកូនចង់បានគូជីវិត ចូររើសឲ្យល្អ
(ម៉ែមិនចង់បានកូនប្រសារអ្នកមាន ឬឋានៈជាសេដ្ឋី គហបតី ឧកញ៉ាអ្វីទេ សុំត្រឹមតែកូនប្រសារនោះល្អ និងចេះស្រឡាញ់កូនតែម្នាក់នុ៎ះ គឺម៉ែសប្បាយចិត្តណាស់ទៅហើយ) ។

១៣) បើមានកូន ក៏ត្រូវចិញ្ចឹកគេឲ្យបានល្អដូចគ្នា
 (មិនបាច់ខ្វល់ថែម៉ែទេ ម៉ែសុំត្រឹមតែឲ្យកូនចេះចិញ្ចឹមកូនខ្លួនឯងឲ្យបានល្អ ដូចអ្វីដែលម៉ែចិញ្ចឹមកូនមកអ៊ីចឹង) ។

១៤) ចូរពេញចិត្តនូវអ្វីដែលកូនមាន
(មានច្រើនក៏ពេញចិត្តប្រើច្រើន មានតិចក៏ប្រើតិច តែបើវាមានតិច កូនចង់បានច្រើន  វានាំឲ្យកូននឿយហត់ និងមិនបានប្រើវា ចូរកូនក្រោកឡើងពេញចិត្តនូវអ្វីដែលខ្លួនកូនមាន កុំទៅច្រណែនតូចចិត្តនឹងវាសនាបុណ្យសំណាងរបស់គេ ព្រោះការធ្វើ ការសន្សំរបស់មនុស្សម្នាក់ៗមិនដូចគ្នាទេ) ។

១៥) មេដឹកនាំដែលល្អបំផុតក្នុងជីវិតគឺខ្លួនកូនផ្ទាល់
(កុំគិតរវល់តែពឹងពររកនរណាឲ្យមកដឹកនាំ គ្មានបុគ្គលណាដឹកនាំល្អ ប្រសើរហើយកូនអាចងាយស្រួលរកបាននោះ គឺខ្លួនកូនហ្នឹងឯង ។

១៦) ចូរកូនទន់ភ្លន់ កុំទន់ជ្រាយ
(ការរស់នៅជាមួយនរណាបានស្រួលល្អ កូនត្រូវចាំជានិច្ចថា ភាពទន់ភ្លន់ ចេះដាក់បន្ទាបខ្លួនគ្រប់ពេល កូននឹងទទួលបាននូវការអាណិតអាសូរពីមនុស្សទូទៅក្នុងសង្គម តែបើកូនជួបមានបញ្ហា សូមកូនធ្វើចិត្តឲ្យរឹងមាំ ស្វាហាប់ កុំមានចិត្តទន់ជ្រាយចុះញ៉មជាមួយបញ្ហានោះ) ។

១៧) ភាពរលូន
(ពេលណាក៏ដោយដែលកូនបានល្អ ចូរកុំភ្លេចខ្លួនថា ខ្លួនកូនបានមកពីចំណុចណា កុំបែងចែកថ្នាក់ និងធ្វើគ្រប់យ៉ាងដូចដើម ដូចដែលកូនធ្លាប់ធ្វើរហូតមកនោះ រឿងនេះគេនឹងចងចាំកូនក្នុងផ្លូវល្អច្រើនជាង) ។

១៨) ពេលមានតម្លៃ
(កុំនិន្ទាច្រណែនអ្នកណា យកពេលវេលាហ្នឹងទៅលំហែកាយ ធ្វើសកម្មភាពណាដែលមានប្រយោជន៍ល្អជាង ហើយអ្វីដែលកូនមិនធ្លាប់ធ្វើ កូននឹងចងចាំរឿងនោះមានតម្លៃរហូត) ។

១៩) អំពើល្អមិនមែនវាស់គ្នាត្រង់ខោអាវ ផ្លាកតម្លៃមិនបានប្រាប់ឋានៈសង្គមទេ (បើកូនចង់ឲ្យគេដឹងថា កូនជាមនុស្សល្អ រឿងដែលសំខាន់គឺកូនត្រូវធ្វើល្អជាមួយគេសិន និងស្មើលើស្មើក្រោម ហៅថាសមានត្តតា ដែលមានកាយ វាចា ចិត្តស្មើគ្នា) ។

២០) ភាពក្រៃលែងជាងសេដ្ឋី គឺមានទឹកចិត្តឲ្យដោយគ្មានចង់បានអ្វី
(កូនសាកសម្លឹងរកមើលមនុស្សដែលជួបការលំបាក លុយទិញបាយហូបមិនមាន ដើរសុំលុយគេតាមចិញ្ចើមផ្លូវមួយថ្ងៃៗដើម្បីរស់ តែអ្វីដែលពួកគេបានមកនោះ ពួកគេមានចិត្តចេះចែករំលែកឲ្យដល់សត្វ ពួកគេដឹងថា ការឲ្យទៅរបស់ខ្លួនម្ដងៗនោះមិនមានផលប្រយោជន៍អ្វីដល់ពួកគេទេ តែពួកគេធ្វើឡើងដោយមានទឹកចិត្ត ដែលចេញពីក្រអៅបេះដូងរបស់ពួកគេបរិសុទ្ធ ដូចនេះ សូមកូនកុំមើលរំលងការមានទឹកចិត្តមួយនេះឲ្យសោះ) ។

គ្មានម្ដាយរូបណា ត្រូវការជេរស្ដី ជេរប្រមាទកូនដោយគ្មានហេតុផលទេ ពួកគាត់ចង់បង្រៀននូវអ្វីដែលល្អ និងអាក្រក់ឲ្យកូនៗបានឈ្វេងយល់ និងចងចាំទុកក្នុងចិត្ត ព្រោះថាអ្វីដែលម្ដាយគ្រប់រូបបានបង្រៀនទៅនោះ មិនចង់ឃើញកូនៗដើរតាមគន្លងចាស់របស់ពួកគាត់ ចូរកូនៗគិត និងត្រិះរិះពិចារណានូវអ្វីដែលអ្នកម៉ែបានបង្រៀនខាងលើ ដើម្បីជាគុណប្រយោជន៍សម្រាប់ជីវិតកូនៗទាំងអស់គ្នា ៕

-------------------------------------------- 
Cr. គោលគំនិតល្អដើម្បីជីវិត
រូបភាពហ្វេសប៊ុក